ဝဟ်၊ ဂိတု

Thadinkyut festival

ဂိတုဝှ် (အၚ်္ဂလိက်: Ashvin, Burmese: သီတင်းကျွတ်လ) ဒှ်ဂိတုမရနုက်ထပှ် ပ္ဍဲမွဲသၞာံ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်မန်၊ ကြက္ကဒိန်ဟိန္ဒူ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်ဍုင်အိန္ဒိယရ၊၊ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန် ဗေင်္ဂလဳ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်နိပဝ် (ဝိကြမ သံဝစ္ဆရ်) ဂှ် ဒှ်ဂိတု မရနုက်ကဵုတြဴ ပ္ဍဲမွဲသၞာံရ၊၊ အတိုင်ကြက္ကဒိန်မန်မ္ဂး ဂိတုဝှ်နွံ ၂၉ တ္ၚဲရ၊၊

ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ဂိတုဝှ်ဂှ် ဒတုံဒၟံင် အကြာ ဂိတုသေတ္တေန်ပါ ကဵု အံက်တဝ်ပါ ပ္ဍဲ ကြက္ကဒိန်ဂရေဂေါရိယာန်၊ ဆဂး ပ္ဍဲသၞာံ မထပ်လဝ် ဒဂိုန်မ္ဂး ဍေဟ်ဟွံကိတ်ညဳကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ နူစဂိတုဝှ် မွဲစွေက်ဂှ် ခမဳသင်ဗုဒ္ဓဘာသာတအ် တိတ်ဒဂိုန် (ဝါ) သှ်ပဝါရဏာတုဲ ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာတအ် ကဵုဒါန် သ္ၚာလလးကထိုန် ကုခမဳတအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲဒေသဍုင်မန် မဒှ်အခိင်ဗြဲအိုတ်တုဲ မလေပ်ကၠောန် သဘင်ကျာ်အိုတ်ရ၊၊ သဘင်ကျာ် မၞိဟ်တီဂၠိုင်အိုတ်ဂှ် သဘင်ကျာ်ခမဳ ပွိုင်မသုန်တ္ၚဲ နူစ ဝှ်မွဲစွေက် စဵုစိုပ် ဝှ်မသုန်စွေက်၊ သဘင်ကျာ်တၟအ် ဍုင်ကၟာဝက်ဂှ် နူဝှ်တြဴစွေက် စဵုစိုပ် ဝှ်ဒစာံစွေက်ရ၊၊

နိရုတ္တိ

ဂိတုဝဟ် ဂှ် ကၠုင်နူ သံသကြိုတ် अश्विनी aśvinī အၐဟဝိနဳ မဒှ်ယၟု သၞံင် မမံက်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲအခိင်သဝ်တ္ၚဲရ၊၊ အၐဟဝိနဳဂှ် သီုဒှ် ယၟုကျာ်ဟိန္ဒူ မဒှ်ကျာ်မဆေင်ကဵု ကွတ်ပညာရ၊၊ ဂကူနာနာမလွဳစလဝ် နူသံသကြိုတ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ဗီုဏအ်ရ၊၊ Nepali: आश्विन , असोज, Bengali: আশ্বিন; Hindi: अश्विन; Malay/Indonesian: Aswin; Thai: Asawin)

သဘင်

Kyaik-Zel-13-10-2019

သဘင်မဍေန်ပၞာင်သ္ဍဴ

အတိုင်ဗုဒ္ဓဝင်မ္ဂး မိအံက်ကျာ်တြဲဂေါတမ မစုတိတုဲ အာကတဵုဒှ် ဒေဝတဴ သန္တုဿဳတ ပ္ဍဲသွဝ်တာဝတိံရ၊၊ တၞဟ်နမဂွံရော်ဂုဏ် မိအံက်တုဲ ကျာ်တြဲဂေါတမ တိုန်အာဍုင်သွဝ် သွက်ဂွံတွဟ်ဓရ် အဘိဓရ် နွံတမ် ကုသလာဓမ္မာ အကုသလာဓမ္မာ၊ အဗျာကတာဓမ္မာ ရ၊၊ ကျာ်တြဲဂေါတမ ကြဴနူတွဟ်ဓရ် ပ္ဍဲသွဝ်တာဝတိံ လုကဴမွဲဝှ်ပိဂိတုတုဲ ပ္ဍဲဂိတုဝှ်ပေင်ဂှ် စှ်ေကၠုင် နူသွဝ် ပ္ဍဲဍုင်သင်္ကဿနဂိုရ် ရ၊၊ တၞဟ်နမဂွံပူဇဴကျာ် မစှ်ေနူသွဝ်တုဲ ညးတအ် ကၠောန်သဘင်မဍေန်ပၞာင်သ္ဍဴ၊ ဗလးဂီုရ၊၊ ဗီုရုပ်ကျာ်မစှ်ေနူသွဝ်ဏအ်ဂှ် နူကဵုဒၞာဲဒေသမန်တြေံ ပ္ဍဲဒွါရဝတဳ (ဍုင်သေံ)ကီု၊ ပ္ဍဲဍုင်မန် ပ္ဍဲထီုကအ်ဂေါန်ကီု ဂွံဆဵုကေတ်ဒၟံင်ရ၊၊

သဘင်ဂိတုပေင်ကုမာရဳ Kumar Purnima

ပ္ဍဲဂိတုဝှ်ပေင်ဂှ် ပ္ဍဲဘာသာဟိန္ဒူလေဝ် ဒှ်တ္ၚဲကိစ္စဇၞော်မွဲကီုရ၊၊ ညးတအ် ကၠောန်သဘင်ကုမာရဳ (ဝါ) သဘင်ၐရေတ်၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးတအ် လ္ၚောဝ်ကျာ် လက္ၑမဳ မဒှ်ကျာ်မဆေင်ကဵုဒြပ်ရတ် ညးတအ်ပတှ်ေကေတ် ဒှ်တ္ၚဲကျာ်လက္ၑမဳ ဒှ်မၞိဟ်ရ၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ ဒေဝတဴဗြဲ အန္ဒြ၊ သဳဝတအ်လေဝ် ညးတအ် ဝေင်သဘင် ပ္ဍဲဂိတုဝှ်ပေင်ကီုရ၊၊

သဘင်ဒိဝလဳ Divali

သဘင်ဒဳပဝလဳဂှ် မဒှ်သဘင်ဟိန္ဒူ ပူဇဴပၟတ်ကၠေင် မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဂိတုဝှ် ၁၃ စွေက် (တ္ၚဲတိင်ဝှ်အိုတ်)ရ၊၊ သဘင်မဍေင်ပၟတ်ကၠေင် ဟိန္ဒူဝွံ ညးတအ် ရန်တၟအ်ကဵု လျးမဂွံဇမၞး လတူဒမၠု၊ ခိုဟ်မဂွံဇမၞး လတူပရေအ်ရ

လိက်ပတ်

နူလိက် မေဃသန်

ရာသဳရာတ်သ္ဂုတ် ဖလုတ်အလန်၊ ဒွါကန်သရုင် လ္ဂုင်ဝဿန်၊ အဒိုတ်လိုန်တူ အမှဲသၟူအန်၊ ဗြဲဂူဗက်မတ် ကၞောတ်ဝဿန်၊ သၚဳအိုင်သ္ပိုဟ်ပ္အုပ် ရပ်ချေဟ်တောဗြန်၊ လ္ၚိုဝ်ရုပ်ချေဟ် ဇက်ပလေဟ်ညန်၊ လၚိုဝ်ရုပ်ပြေင် ဟဳကလေင်ပၠန်၊ ညံင်ရုပ်ဗ္တာဲ ဒြာဲမင်သိတ်ဗြန်၊ ညံင်ရုပ်လကိုဟ် ဒိုဟ်ဒးကၟီကၠန်၊ အကးကြန်သၟောဲ တ္ၜန်တ္ၜောဲဂၠောဲဖဳ၊ ပါန်ခဳကျာပတုပ် ရုပ်ကၠံမွဲဇဳ၊ ညံင်သၟးပၞာန် တူဍာန်ဝိထဳ၊ ဗြဲလေင်ကောန်လေဝ် ကျာပၠေဝ်ဂသဳ၊ စွံကလောအ်ဒျိုင် ရိုင်ရိုင်သ္အဳသ္အဳ၊ ကနှံဂၠံမတ် ချတ်ပၞာန်လလဳ၊ ဂဂဵုကြဵုဒြဟ် ကျာသမ္ၚဟ်ချဳ၊ ကၞောတ်ရာသဳ ယာယဳကာလ၊ လျးအန်စလိုက် ဂဒိုက်ကာသ၊ ဗြဲဂဝဝ်ပူ ဗ္ဂူဖျေဟ်လျလျ၊ မာတ်ဥတုပၠန် ညန်ဟေမန္တ၊ ပ္ကဴသဴရာင်ဆာဲ ကွာဲသၟိင်ဘဳမ၊ ဣသိဒ္ဂိန်သဟ် ပၠိုဟ်စဳဝရ၊ ဒဂိုန်အရှာံ ညံင်ဂွာံဘဳမ၊ ဂၠာဲသာ်ပ္တုပ်စ အဇနဳလှာ၊ ဍံင်ဆာင်ရာင်နေပ် ဂဍေပ်ကျိုင်လှာ၊ နိဇ္ဇပသာ် ဍာ်သုဝဏ္ဏာ၊ ဍောင်ယန်ဗတာင် ပၠထာင်သေတာ၊ ယန်ဒမျိုင်ညံင် အရံင်နဳလှာ၊ ဥတုပ္ညပ်ဗ္ဒဟ် အရီုမုဟ်ကျာ၊ တိတ်နူဓုတင် သင်ပၠိုဟ်ပဝှါ၊ ကၠေအ်ဒေသဘာ ဂၚေင်စာရိတ်၊ ဍေဝ်ရမ္သာင်မှုဲ ဂဟုဲဍိတ်ဍိတ်၊ သၞာံဂါံကၠောအ်သိတ် ဝိပရိတ္တာ၊ စောဠာမူဏိ ဗောဓိကေသာ၊ ဒှ်သရင်အိန် ကမိန်သွဝ်ၜါ၊ ပၞာင်သ္ဍဴဓုပ်သ္ဒဴ ပူဇဴသက္ကာ၊ ပြာသာဒ်ဇၞောဝ်က္ဍိုင် ဇိုင်ဓာတ်ဟွံခြာ၊ ညာတ်ညးဟွံဓိတ် နူမိတ်ပြဝါ၊ ရေင်ကာန်သာဓာ ဟွံဂွံခြာသြာဲ၊ သဍံက်စံက်ထေအ် ညေအ်ညောံက္အဳကွာဲ၊ ညာတ်ညးကိုဝ်ညး လေင်လးအိုက်အာဲ၊ ဗဟ်မွဲဇကု လ္ၚုခြာသြာဲ၊ ကြုတ်ဏာဖ္အောဝ်စိုတ် ဟိုတ်နူလောအ်လာဲ၊ လ္ၚာပ်လ္ၚာဇြေဟ်ဇြာဲ လောအ်လာဲလ္ၚဟ်လ္ၚန်၊ သ္ၚဳသ္ၚေတ်စံင်တူ ပၜူလ္ၚဟ်လ္ၚန်၊ နူတၞံဂကူ ပၞောဝ်ဗၜူပန်၊ အဘိန်ကညာ ဇာဒိပိုဝ်ပၠန်၊ ဒဵုကဵုသူရာ ဟွံဂွံခြာခၠန်၊ ဆအလန်တဲ လေပ်ဟဲသၠေပ်တန်၊ ဗၜူရုပ်နာဲ အကာဲလဂ္ဂန်၊ ပၠိုတ်လျးလ္ၚဳဘိုင် ကွိုင်ကွုဲလွောင်စန်၊ ဟးရုပ်ဒကောင် ဍောင်ကြက်စလန်၊ မဒှ်ပမင် ဝင်နာဲဗြဴပန်၊ သၟိင်ဗၠာဲညန် ပူဗန်ခယ၊ ကၞိင်ညံင်စက်သြန် သဳရိစန္ဒ၊ သ္ဂောအ်ဗဗိုဝ်ကၠာ စက္ခုဒွာရ၊ သၟိင်ထိုင်ဃာန ဇာပ်ပဒၟသ္ဒဟ်၊ နူနာဲမသၟာန် ပၞာန်ယဲပူမှဟ်၊ သ္ဂောအ်ဒှ်ဣၚုဟ် မဟဲဗြဟ်ရောင်၊၊

နူ အလင်္ကာစဟ်ၜါရာသဳ

အဒိုတ်ကၠောအ်တူ လမေင်နူကဝ် သြောအ်ဇၞော်ဂဝ်တန်၊

အင်လှာဇခန် ဗၞူသွာအန်သၠ ဒကဟ်ဇြလျး၊

ဂဂဵုကြဵုလန် ဗြဲလေင်ကောန်စဴ လလဳသ္ဍဴရး၊

ဆာန်ဆာန်နာဲဂး ကျာပါင်တးဗ္ဂောဝ် သ္ကေဝ်က္တောဝ်က္ဍင်သန်၊၊

မွဲနဲတုန်

ဂိတုဝဟ်မော် တိကဟ်ဂၠံင်သဲ ဗြဲအောန်ကျာဂၠိုင်၊

ဝုတ်ဗၠာဲဂမၠိုင် တ္ၚဲယးကျိုင်ကျဝ် တ္ၚဲသဝ်ကြေဝ်ကွာန်၊

ထဴဗျုတြုဟ်ကၟာဲ ဗၠာဲတအ်ဟောကၠံင် ပေင်လုံဂၠံင်ဍာန်၊

ကောညာတ်ဗြဴယာန် ဆာန်နွံမေတ္တာ မိင်ဟာမိတ်ဂွိုင်၊၊

ဂိတုဝဟ်ပေင် ကကၠေင်ၚုဲရဟ် သင်သဟ်ပဝါ၊

ဝုတ်ဗၠာဲတအ်ကၠာ ဒကာဂမၠိုင် ကြာတ်ဍာ်ဇိုင်သင်၊

ကွးကျာ်အရဳ ဂမှဳဘိက္ခု တိတ်နူဓုတင်၊

ဒေအ်ဝုတ်ထံက်ပင် ကောပယျင်ဗၠာဲ ဗက်အာဲသာသၞာ၊၊

ဂိတုဝဟ်အိုတ် တ္ၚဲပၠိုတ်ကၠဵုကဳ ၜဳကြုင်ရောဗြု၊

သင်ဗၠာဲဘိက္ခု လ္ၚုတိုန်စိုတ်ကၠာ သပိုင်သ္ၚာသၞော်၊

တ္ၚဲပၠိုတ်တုဲယာံ ရာံတုဲစဴကွာန် သ္ၚိထာန်ယာဲနော်၊

တ္ၚဲပၠိုတ်ညောက်က် ဆက်ကၠုင်ကောက်စံ ဗတံဒမၠု၊၊

Sanskrit	Pali	Mon	Burmese	Khmer	Lao	Sinhala	Thai	No. of days	Gregorian (approx.)
Chaitra	Citta	စဲ(Cai)	Tagu (တန်ခူး)	ចេត្រ (Chaet)	ຈິຕ	Bak (බක්)	Chittra (จิตร)	29	March–April
Vaisākha	Visakha	ပသာ်(Pasāk)	Kason (ကဆုန်)	ពិសាខ (Pisak)	ວິສາຂະ	Vesak (වෙසක්)	Wisakha (วิสาข)	30	April–May
Jyaiṣṭha	Jeṭṭha	ဇှ်ေ(Jeh)	Nayon (နယုန်)	ជេស្ឋ (Ches)	ເຊດ	Poson (පොසොන්)	Chettha (เชษฐ)	29 [30]	May–June
Āṣāḍha	Āsāḷha	ဒဂိုန်(Dagiun)	Waso (ဝါဆို)	អាសាឍ (Asath)	ອາສາລະຫະ	Æsala (ඇසළ)	Asanha (อาสาฬห)	30	June–July
Śrāvaṇa	Sāvaṇa	ခ္ဍဲသဳ(Khadat Sî)	Wagaung (ဝါခေါင်)	ស្រាពណ៍ (Srap)	ສາວະນະ	Nikini (නිකිණි)	Sawana (สาวน)	29	July–August
Bhādrapada or Proshthapada	Poṭṭhapāda	ဘတ်(Bhat)	Tawthalin (တော်သလင်း)	ភទ្របទ (Phuttrobot)	ພັດທະຣະບົດ	Binara (බිනර)	Phatthrabot (ภัทรบท)	30	August–September
Āśvina	Assayuja	ဝဟ်(Wah)	Thadingyut (သီတင်းကျွတ်)	អស្សុជ (Assoch)	ອັດສະວະຍຸດ	Wap (වප්)	Atsawayut (อัศวยุช)	29	September–October
Kārttika	Kattikā	ကထိုန် (Kathiun)	Tazaungmon(တန်ဆောင်မုန်း)	កត្តិក (Katdeuk)	ກັດຕິກາ	Il (ඉල්)	Kattika (กัตติกา)	30	October–November
Mārgaśirṣa	Māgasira	မြေက္ကသိုဝ်(Mrakkasiuw)	Nadaw (နတ်တော်)	មិគសិរ (Meukesae)	ມິຄະສິນ	Undhuvap (උඳුවප්)	Mikkhasira (มิคสิร)	29	November–December
Pauṣa	Phussa	ပုဟ်(Puh)	Pyatho (ပြာသို)	បុស្ស (Buss)	ປຸສສ	Dhuruthu (දුරුතු)	Putsa (ปุสส)	30	December–January
Māgha	Māgha	မာ်(Māk)	Tabodwe (တပို့တွဲ)	មាឃ (Meak)	ມາດ	Navam (නවම්)	Makha (มาฆ)	29	January–February
Phālguna	Phagguṇa	ဖဝ်ရဂိုန်(Phawragiun)	Tabaung (တပေါင်း)	ផល្គុន (Phalkun)	ຜັກຄຸນ	Mædhin (මැදින්)	Phakkhun (ผัคคุณ)	30	February–March