ကြုင်ကမၞာံ၊ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်

ကွာန်ကြုင်ကမၞာံ
ကွာန်
ကွာန်ကြုင်ကမၞာံ ဒၞာဲကွာန်ကြုင်ကမၞာံ မၞုံ
ဒတန်ဒၞး: 15.3483762741089°N 97.9950790405273°E / 15.3483762741089; 97.9950790405273
ကၟိန်ဍုင်	Myanmar
တွဵုရး	Monတွဵုရးဍုင်မန်
ခရိုင်	ခရိုင်မတ်မလီု
ပွိုင်ဍုင်	ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်
ဒၞာဲအပိုင်အခြာ အခိင်	UTC+6.30 (အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ)

ကွာန်ကြုင်ကမၞာံ(အၚ်္ဂလိက်: Ngarkalaychaung၊ ဗၟာ: ငါးကလေချောင်း)ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ တွဵုရးဍုင်မန်၊ ခရိုင်မတ်မလီု၊ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်၊ ဂကောံကွာန်ဘာ၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၂၂၀၂၀၁။

လၟိဟ်မၞိဟ်

အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ဘာဂှ် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၈၆၉၂၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၈၃၀၄ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ၁၆၉၉၆ တၠရ။

ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဝွံ နွံပ္ဍဲဒေသကၞောတ်ၜဳ လ္ပါ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် ပွိုၚ်တိုက်ကွာန်ဘာ မဒှ်ကွာန်ဂြိုပ်ဍောတ်တ် မွဲကွာန်ရ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံ တန်တဴဒၟံၚ် လ္ပါ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ သကဲဒဵု ရေၚ်ဒဵုမုနိမဒှ်ရ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဝွံ ယဝ်တိတ်အာ လ္ပါ်ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ တရဴၜိုတ်ပိတိုၚ်မ္ဂး စိုပ်ကွာန်ဘာရ ယဝ်တိတ်အာလ္ပါ်ဒိုဟ်ဗၟံက်ကွာန် တရဴၜိုတ်ဘာ်တိုၚ်မ္ဂး စိုပ်ကွာန်သၟိၚ်ကျေဝ် (လိပ္ပုတ်) မဒှ်ရ ယဝ်တိတ်အာလ္ပါ်ပလိုတ်ကွာန် တရဴၜိုတ်မွဲတိုၚ်ဘာ် စိုပ်ကွာန်ဝါယာဟေၚ် မဒှ်ရ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဝွံ သၞာံပတိုန်ကွာန် ပ္ဍဲကြုၚ်ကရပ်ကွာန်ဂှ် ကမၞာံတအ် တိုန်ကၠုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ခုတ်လဝ်ယၟု ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံရောၚ်မဒှ်ရ စဵုကဵုလၟုဟ်ဟေၚ် ကော်ခဴစမံၚ် ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဖိုဟ်ရ

ဝၚ် ကေုာံ နိရုတ္တိ

နာဲညိၚ်-မိစိၚ်ထူ ကေုာံ နာဲဖာ နာဲပါမုၚ် နာဲယှောန် နာဲချေတ်-မိမတေန် နာဲဇာဲ နာဲချေတ် (ပါအချုၚ်) နာဲယျိုက် နာဲဂျဳ-မိယျော် နာဲပိုအ် နာဲဘယှေန်-မိညောအ်ဒေန် တအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၄ သၞာံ ဂိတုပုဟ် စပ္တိုန်လဝ် ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံ ဏအ်မဒှ်ရ

နာဲညိၚ်

နာဲညိၚ်ဝွံ နူကဵုသက္ကရာဇ်-၁၃၃၄သၞာံ လုကဴပွိုၚ်စှ်ပိသၞာံ ဂွံပိုၚ်ပြဳအုပ်ဓုပ်ကွာန်တုဲ သက္ကရာဇ်၁၃၄၇သၞာံ အပ်ပြာပ်ညးမဒှ်ကောန် နာဲဗာဲ ကဵုမၚ်မွဲအုပ်ဓုပ်အာ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဂှ်ပၠန်ရ နာဲညိၚ်ဝွံ သွက်ဂွံလသာကၠေံပရေၚ်လိုက်လောကဳ သွက်ဂွံအုပ်ဓုပ်အာကွာန်ဂှ် ဇိုန်ပအပ်ကဵုနာဲဗာဲ ညးမဒှ်ကောန်တုဲ စဴအာဒၞာဲဌာန်ဇာတိဇကု ကွာန်တံၚ်ပရၚ်တုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၄၇သၞာံဂှ် သ္ပခမဳ နကဵုယၟု စန္ဒိမာသာရ-ရ။

ဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာသာရ

ဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာသာရဝွံ နွံပိုန်ဂဇအ်ဘာ ပ္ဍဲကွာန်တံၚ်ပရၚ် (ဘာပၞး) တုဲ ပ္ဍဲဘာပၞးဝွံ ပံက်လဝ်ဓရ်ဝိပဿနာကမ္မဌာန်ရ သက္ကရာဇ် ၁၃၆၀ သၞာံ ဂိတု . . . . ဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာသာရဝွံ နူကဵုဌာန်ဒတန်ကွာန်တံၚ်ပရၚ်တေံ က္လေၚ်က္ညစဴကၠုၚ် ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဏအ်တုဲ မၞုံပိုန်ဂဇအ်ဘာ ပ္ဍဲဘာသာသနာဓဇ ပ္ဍဲကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံပၠန်ရ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာသာရ (နာဲညိၚ်)ဝွံ သြိုၚ်ပ္တိုန်လဝ်ဇြပ်သ္ဘၚ်ဓရ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်. . . သၞာံရ။ သက္ကရာဇ် . . . . သၞာံ ဂိတု . . . . . ဗ္ၜုတ်ပ္တိုန်လဝ်သီ ပ္ဍဲကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံပၠန်ရ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ပကၚ်ရၚ်ကၠုၚ်လဝ် ကောန်ကွးအ္စာဓရ်ကီု ကောန်ကွးကတ်လိခ်ကီု ဗွဲမဗဗွဲကဵုဌာန်ဒတန်ကီုရ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ မၚ်မွဲကၠုၚ်လဝ်သာသနာ ပ္ဍဲဘာသာသနာဓဇ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံ ကလိဂွံပွိုၚ် ၁၃ သၞာံတုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ကလိဂွံအာယုက် ၉၂ သၞာံ ၂၆ ဝှ် သက္ကရာဇ် ၁၃၇၃ သၞာံ ဂိတုခ္ဍဲသဳ ၉ စွေက် ပယျာံ ၉ နာဍဳ ၁၅ မၞေတ် အခိၚ်နူဂယး က္ညစဴအာသွဝ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ကရဴကၠေံစး သၠးဏာရုပ်နာမ် နူကဵုဂကောံဒါယကာ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံ ဗွဲမအောန်စိုတ် ဂိုဟ်ဂဟောံတုဲ စံၚ်ကၠေံကလာပ်ရုပ်မသှ်ေသၟေဟ် ကလအ်လ္ၚောဝ်ဏာ ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ဗွဲမအမ်သဝ်တုဲရ။

ဘဒ္ဒန္တစန္ဒဝရ

တၠဂုဏ်အ္စာစန္ဒဝရဝွံ ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ် ၁၃၈၅ သၞာံ ဂိတုကထိုန် ၅ စွေက် တ္ၚဲသိုက် နူကဵုကွာန်တံၚ်ပါရၚ်တေံ က္ညတိတ်တရဴအာဝေၚ် စိုပ်ကၠုၚ်ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံတုဲ ဒါယကာတံဆဵုညာတ်ဒးတုဲ လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်အာ ပ္ဍဲလ္တူတၠဂုဏ်အ္စာစန္ဒဝရတုဲ ဒါယကာတံအာတ်နိမန် သၟိက်မိက်ဂွံကဵုတန်တဴအာပ္ဍဲကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံတုဲ တၠဂုဏ်ပညာပ္ဍဲကြုၚ်ဝ က္ညပြာပ်ကၠုၚ်စိုပ်တုဲ ဒါယကာကောန်ကွာန်တံညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်တိုန်စိုပ်ကၠုၚ်ဘာတုဲ ပ္ဍဲကဵုဂိတုမြက္ကသဵု ၄ မံက် တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် အပ်ပြာပ်ဇိုန်ဏှၚ်ကဵုဘာသာသနာဓဇ မၞုံပိုန်ဂဇအ်ဘာ ပ္ဍဲကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဂှ်ရ

နာဲဗာဲ

ဥက္ကဋ္ဌနာဲဗာဲဝွံ သက္ကရာဇ်၁၃၄၇ သၞာံ ဂွံတိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ ဂိတုဘတက် ၁၄ စွေက် မန် ကေုာံ ကရေၚ်-ဗၟာ စဒှ်ပန်ပှော်ညးသကအ်ပၠန်တုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၅၀သၞာံ ဂိတုခ္ဍဲသဳ ၃ စွေက် ကရေၚ်တအ် စံၚ်ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံတုဲ ကောန်ကွာန်ဂမၠိုၚ် အာစိုပ်ဒဒိုက်ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ သက္ကရာဇ် ၁၃၅၃သၞာံ ဂိတု . . . . . . ကလေၚ်ဗဒှ်ကွာန်တုဲ ကွာန်ဂွံတန်တဴအာ စဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ်ရ။

နာဲအံၚ်အံၚ်

ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၇၄ သၞာံ ဂိတုမာ် တိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံရ။ အခိၚ်ကာလ နာဲအံၚ်အံၚ် (Aung Aung) တိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန်ဂှ် ညးအုပ်ကာ နာဲတေန်သာန် ကေုာံ နာဲသိုဝ် အုပ်ဓုပ်အာ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံရ။ သက္ကရာဇ် ၁၃၇၇ သၞာံ ဂိတုဒုတိယဒ္ဂိုန် ၆ မံက် နာဲအံၚ်အံၚ် တိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန် ပေၚ်ပွိုၚ်ပိသၞာံတုဲ သၟိက်မိက်ဂွံဒေါအ်ဇူတုဲ သ္ပဝိုၚ်ကောံဓရီုတုဲ တာလျိုၚ်ၝောံဃံၚ်ကွာန်ဂှ် ပအပ်ကဵုနာဲမေအ် တိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန် ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံပၠန်ရ။

နာဲမေအ်

ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၇၇ သၞာံ ဂိတုဒုတိယဒ္ဂိုန် ၆ မံက် နာဲမေအ်ဂှ် တိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန် ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံရ။ အခိၚ်အခါကာလ နာဲမေအ် တိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန်ဂှ် အာဲယှိုဲတိုၚ် နာဲမျေတ်သိုဝ် နာဲဗၠာဲတံ မဒှ်ညးအုပ်ကာ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံရ။ နာဲမေအ်ဝွံ တိုန်ဒှ်ၝောံဃံၚ်ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဂှ် ပေၚ်ကၠုၚ်ပွိုၚ်ၜါသၞာံတုဲ နာဲမေအ်ဂှ် ဒေါအ်ဇူတုဲ ပအပ်ကဵုနာဲလွဳရတ်အုပ်ဓုပ်အာ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံပၠန်ရ။

နာဲလွဳရတ်

သက္ကရာဇ် ၁၃၇၉သၞာံ ဂိတုဇှ်ေ ၁၃ စွေက် တ္ၚဲသိုက် နာဲလွဳရတ် ညးအုပ်ကာ နာဲတေန်သာန် ကေုာံ နာဲယှိုဲတိုၚ် တအ်ညးဂမၠိုၚ် ပိုၚ်ပြဳအုပ်ဓုပ် ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံ ပွိုၚ် ၄သၞာံရ။ ဗွဲကြဴဝွံ နာဲလွဳရတ် ဒေါံဇူတုဲ နာဲရူပဆာန် (ဝါ) နာဲကေန် ဆက်အုပ်ဓုပ်မၚ်မွဲအာကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံပၠန်ရ။

နာဲရူပဆာန်

သက္ကရာဇ် ၁၃၈၃သၞာံ နာဲရူပဆာန် ညးအုပ်ကာ မိသိုက်ဩန် ကေုာံ မိဍောၚ်ဩန်

ဘာသာသနာဓဇ

သက္ကရာဇ် ၁၃၄၀ သၞာံ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် မသုန်မံက် တ္ၚဲဗြဴဗတိ သြိုၚ်ပ္တန်လဝ်ဘာသာသနာဓဇ ပ္ဍဲကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဂှ်ရ။

ကျာ်စေတဳ

ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၄၆ သၞာံ ဂိတုမာဃ် ၁၀ စွေက် ဃံၚ်ကွာန်(ဝါ) ဥက္ကဋ္ဌနာဲညိၚ်-မိစိၚ်ထူ ကေုာံ ကောန်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ဒက်ပ္တိုန်လဝ်ကျာ်စေတဳ ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံရ သက္ကရာဇ် ၁၃၄၆ ဂိတုစဲ ဂှ် လဇံက်က္ဍိုၚ်ကျာ်ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံရ

ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်

ကောန်ကွာန်ကြုၚ်ကမၞာံဝွံ တဵုကၠအ်ကၠောန်ဂူယာ တဵုသတ် တဵုထၜိုတ် ကူသာန်သွံရာန်သၠာဲဂတးအာ ဂယိုၚ်လမျီု ဗပေၚ်အာဗုၚ်ဂၞဴရ။