နေမိ၊ဇာတ်

ဇာတ်နေမိ (၄)

သွက်သောတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ် သ္ဂောံဒှ်ဗဟုသုတ ဂၠိုၚ်မိၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ်အာ ပ္ဍဲပရေၚ်ဗောဓိသတ်ပိုဲ နူဘဝကၠာကၠာတေံညိ လဝ်စိုတ်တုဲ ပြကိုဟ် ( ဇာတ်နေမိ )ဝွံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာစွောံ (ဝေါဆရာတော်) စဳရေၚ်ခၞံဗဒှ်လဝ်ရောၚ်။

နိဒါန် − နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

တၠဳမၞုံပိုန် မစိုန်ဒှ်တဴ တၞောဝ်ဒတောဝ် ရာဇာဝၚ်သၟိၚ် သၚ်စလံၚ် ၝောံကိုတ်ပိစှော်မွဲဘုံ နိဿဲကေတ်ကဵုဍုၚ် မိတ္ထဵုဂှ်တုဲ ပဒတဴပ္ဍဲဂြိုပ်ကြုက် မဂ္ဃဒေဝဂှ်ရ၊ နွံပ္ဍဲကာလမွဲ ပ္ဍဲပယျာံသၟဝ်တ္ၚဲ ကျာ်တြဲသီုဖမဳမဂၠိုၚ် ဂၚေၚ်အာ အကြာဥဒျာန်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဋ္ဌာန်ပဒေသမွဲ ပ္ဍဲတိမသ္အးညးမဂပ်ဝ်လှိၚ်စိုတ်ဂှ် ကျာ်တြဲညာတ်တုဲ ဟိုတ်ကျာ်တြဲပကာဂအီရ၊ ထေအနန်ညာတ် ကျာ် ပကာဂအီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲရ၊ ရဴဝွံ ကျာ်တြဲသ္ဂးရ၊ ( ယွံအနန် အတိက်တေဴ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ပဒေသဝွံ ပ္ဍဲကာလသၟိၚ်မဟာမဂ္ဃဒေဝမတုဲတေံဂှ် အဲဂွံစသိုၚ်အရီုဇျာန်တုဲရ)ဂးတုဲ ကျာ်တြဲ ကၞပ်သ္ၚံဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် အာတ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်တုဲ ကျာ်တြဲတွံကဵုဇာတ်အတိက်ရ။

၁။ ခဏ်သၟိၚ်မဂ္ဃဒေဝတိတ်ဂြိုပ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ယွံခမဳတံ အတိက်တေံရ၊ ဝိဒေဟရး ဍုၚ်မိတ္ထဵု မဂ္ဃဒေဝရာဇာ မပသၟိၚ်ရ၊ သၟိၚ်ဂှ် ကာလဒှ်ကောန်ၚာ် ဆမဝေၚ်ဒၟံၚ်ခနှိက်တိဂှ် ဒစာံစှော်လ္ၚီကဵုပန်လ္ၚီသၞာံရ၊ ဆမဒှ်ဥပ္ပရာဇာဂှ် ဒစာံစှော်လ္ၚဳပန်လ္ၚီသၞာံရ၊ ဆမဒှ်သၟိၚ် ဒစာံစှော်လ္ၚီကဵုပန်လ္ၚီသၞာံရ၊ ကာလဂှ် သာ်ဝွံဟီုလဝ်ကဵုသၟာရေက်သော်ဂှ်ရ၊ “ ယွံသၟာရေက်သော်” “ နကဵုသကေပ်ထဝ်သၟိၚ်ကဵုပိုက်စုတ်ပ္ဍဲဂတာတဲသၟိၚ်ညာတ်တုဲ စရဟ်ကလုတ်သၟိၚ်ယီုကၠုၚ်စိုပ်အဲ ညံၚ်ရဴညးချူလဝ် ပ္ဍဲမုက်ကၞေၚ်အဲကီုသွံ သၟိၚ်မာရဏသ္ကေတ်ဏာအဲရသွံ၊ အဲသ္ဒးတိတ်ပခမဳရ” ဂးတုဲ၊ ကွာန်ဇၞော်မွဲ ဇိုက်ကဵုသၟာရေက်သော်ဂှ်တုဲ ကောန်ၚၚ်ကောန်ဇၞော်ဂှ်တုဲ “ ယွံကောန်ကၟိန်ဍုၚ် အဲဇိုန်ကဵုမရကောန်”။

“ ယွံမအံက် မူဟိုတ်မအံက်ဇိုက်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ကဵုအဲရောအဴ” “ ယွံကောန် ပ္ဍဲကၞိပ်အဲမပြဲဝွံဂှ် သော်အဲသ္ကံအာ အဲညာတ်ကလုတ်သၟိၚ်ဂစိုတ် ပြာကတ်တဴရကောန်၊ ကာလဝွံ ဒးကာလအဲတိတ်ပခမဳရကောန်” ဂလာန်သာ်ဝွံဂးတုဲ ကၟိၚ်ဍုၚ်ပသေက်ဇိုန်ကုကောန်ရ၊ “ ယွံကောန်မၞးတံတုန်လေဝ် ကာလသော်သကံအာတုဲ မၞးတံတိတ်ပခမဳ ညံၚ်အဲကဵုရကောန်” သာ်ဝွံ ဒလောံဗ္တောန်တုဲ တိတ်အာနူဍုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂြိုပ်ကြုက်ဝွံရ၊ တိတ်ပခမဳဣသိ လုကဴဒစာံစှော်လ္ၚီကဵုပန်လ္ၚီသၞာံ ပၟဝ်ဗြဟ္မဝိဟာရပန်တုဲ စုတိဂွံစိုပ်ဍုၚ်ဗြီုရ၊ ကောန်တြုံသၟိၚ်ကီုလေဝ် ညံၚ်နဲသၟိၚ်မဇကုဂှ် တိတ်ပခမဳတုဲ စုတိတိုန်စိုပ်ဍုၚ်ဗြီုရ။

၂။ ခဏ်သၟိၚ်နေမိ ဂိုၚ်ကေတ်ပဋဳသန္ဓိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

“ တထာ၊ ညံၚ်နဲသာ်ဂှ်ကီုရ၊ ကောန်အဲ အဆက်အဆက်တံဂှ် သော်သကံတိတ်ပခမဳပ္ဍဲဥဒျာန်ဂြိုပ်ကြုက်ဂှ်တုဲ ပၟဝ်ဗြဟ္မဝိဟာရပန် စုတိ ဂွံစိုပ်ဍုၚ်ဗြီုဖအိုတ်ရ၊ နူတံပဋ္ဌမတေံဂှ် ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဗြီုတုဲ သၟိၚ်မဂ္ဃဒေဝဂှ် တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဗြီုတုဲ ဗ္စာရဏာရံၚ် တၞောဝ်ဇကုအဆက်က် မပသၟိၚ်ဂှ် ဒစာံစှော်ကဵုပန်လ္ၚီ ယုတ်အာမွဲဒတောဝ် ဟွံဂွံပခမဳဂှ်ညာတ်ကေတ်တုဲ ဟွံမိပ်စိုတ်ှ်ဒှ်တုဲ အဲစှ်ေဖျပ်ဗပေၚ် ဒစာံစှော်လ္ၚီကဵုပန်လ္ၚီ ဒတောဝ်တၞောဝ်သၟိၚ် မဂွံဒှ်ဒဒှ်ခမဳ” ချပ်တုဲ စုတိစှ်ေကၠုၚ်နူဍုၚ်ဗြီုတေံတုဲ စှ်ေတန်ဂၠံဂဝ် ပ္ဍဲဂၞကျာ်ဇၞော် ဍုၚ်မိတ္ထဵုဂှ်ရ။

ဂၞကျာ်ဇၞော် တန်ဂၠံဂဝ် ပေၚ်စှ်ဂိတုတုဲ ကောန်တြုံမွဲ မဍိုက်ပေၚ်တဴ လက်သန်ဗဝဝ်ပိုန်ဂှ် ကြိုက်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲမကဵုယၟုကောန်ၚာ်ဂှ် သၟိၚ်ကော်ဗမၞး မလေပ်တီလက်သန် မိမိတ်တံဂှ်တုဲ ဗၞးသ္ၚဳရံၚ်လက်သန် သၟတ်ဂှ်တုဲ သာ်ဝွံဗၞးဂး၊ “ ယွံသၟိၚ်မပြဲ ကောန်မရာတ်ဝွံ ကၠုၚ်ဖျပ်ဒတောဝ်မရာတ်ရောၚ်၊ သီုသၟတ်ဝွံ တၞောဝ်မရာတ်ပေၚ် ဒစာ်စှော်လ္ၚီကဵုပန်လ္ၚီဝွံ ဒှ်ခမဳအဴ” ဗၞးဂး၊ “ သၟိၚ်မိၚ်ဂလာန်ဗၞးတုဲ မတုပ်တဴညံၚ်ရဴစက်ကွဳကဵုသွံ” ဂးတုဲ၊ နေမိကုမာ သၟိၚ်မကဵုယၟုသၟတ်ဂှ်ရ။

သၟတ်ဂှ်တုန်လေဝ် နူမဒှ်ကောန်သၟိၚ်ဟေၚ် ပ္ကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲတဴ ဒါန သဳလရ၊ သၟိၚ်နေမိကုမာဂှ်တုန်လေဝ် ဇၞော်မောဝ်အာ ညာတ်သော်သကံအာတုဲ ကွာန်ဇၞော်မွဲ ဇိုန်ကဵုသၟာရေက်သော်တုဲ ကၟိၚ်ဍုၚ်ဇၞော် ဇိုန်ကဵုကောန်တြုံတုဲ တိတ်ပခမဳဣသိ ပ္ဍဲဥဒျာန်ကြုက်ဂှ်တုဲ စုတိတိုန်စိုပ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဗြီုတေံပၠန်ရ။

သၟိၚ်နေမိဂှ် ဒှ်သၟိၚ်တုဲ ပန်ဒိုဟ်ဍုၚ်ဂှ် ရုၚ်ဒါန်ပန် ဒေါဝ်ဍုၚ်ဂှ်ရုၚ်ဒါန်မွဲ ရုၚ်ဒါ်မသုန် ကဵုခၞံတုဲ မွဲမွဲတ္ၚဲ ထဝ်မသုန်လက်ကသာပ် သၠးပတုဲတဴဒါန်ရ၊ သဳမသုန်လေဝ် မၚ်မွဲတဴရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဗပေၚ်ကဵုတ္ၚဲသဳဂိတုအိုတ်ဂှ် ဒဂိုန်သဳဥပုဟ်ရ၊ မှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ်တုန်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုပ္တုဲဒါန်အိုတ်ရ၊ ပရိုၚ်ဍုၚ်သွဝ် ဟီုတွံကဵုမှာဇန်တံရ၊ နကဵုဘဲနရက်တုန်လေဝ် ဟီုစမြဗဟေက်တဴ ဇန်တံတုဲ တွံဓဝ်ဒၠောံဗ္တောန်ဇနတံမၠိုၚ် ဇန်တံမိၚ် ဒၠောံဗ္တောန်တုဲ ပ္တုဲဒါန် ဒဂိုန်သဳ ပၚ်မှိၚ်ဓဝ် ပၟဝ်ဘာဝနာတုဲ စုတိတိုန်ဂွံဍုၚ်သွဝ်အိုတ်ရ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် ဍုၚ်သွဝ်ပေၚ်ဂၠက် နရက်လ္ၚုအောန်အာရ၊ ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်တာဝတိံဂှ် ကောန်ဒေဝတဴတံကၠုၚ်ကောံမွဲစဟာန် ပ္ဍဲဇြပ်သုဓမ္မာတုဲ ရဴဝွံသ္ဂးအိုတ်ရ၊ “ ယွံမၞးတံ ပိုဲနိဿဲကေတ်ကဵုအ္စာပိုဲသၟိၚ်နေမိတုဲ ဂလာန်တွံပါၚ်ကျာ်တြဲ ဟဂွံလ္ၚု ဂွံသ္ဂုတ်အာဟိုတ်ပိုဲဂွံမိၚ်တုဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်ဝွံ ပိုဲဂွံစသိုၚ်တသိုက်ဒိပ်မပြဲပြဲရောၚ်သွံ၊ သြသၟိၚ်နေမိဝွံ ပြဲလောန်ကွေံရောၚ်သွံ”ဂးတုဲ ဟီုထိုၚ်သးတဴအိုတ်ရ၊ ညံၚ်ရဴ ကၠေၚ်သွဟ်စဏှ်စှ်ေလ္တူဍာ်ဂှ်ကီုရ၊ ဂုန်ဗောဓိသတ် ပြာကတ်တဴ အလုံဍုၚ်သွဝ်တာဝတိံအိုတ်ရ။

၃။ ခဏ်ကသပ်ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသၟိၚ်နေမိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

နွံကလာမွဲတ္ၚဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဗပေၚ်ဂှ် သၟိၚ်ဒဂိုန်သဳဥပုဟ်တုဲ အပေါတ်ဂ္ညိ မပြဲပြဲတံှ် ခလောတ်ပ္တိတ်ကၠေံတုဲ ပ္ဍဲသၞာထဝ်မသဝ် ပ္ဍဲမဂတဵုလဝိဂှ် သတိက်လှိၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲတက်ပိဗ္တံဂှ်လကိုတ်ၚုဟ်က္တဵုဒက်ဒၟံၚ်ထဝါဲတုဲ သာ်ဝွံ သၟိၚ်နေမိချပ်ရ၊ “ အဲတုန်လေဝ် ကဵုဒါန်ကဵုမှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ် ဟွံသေၚ်ဒါန်ပြဲလောန်ဟာ၊ ဟွံသေၚ်သဳလပြဲလောန်ဟာ သိက်ပအဲဂွံတီညိရော” သာ်ဝွံ သၟိၚ်နေမိသၠေဟ်ပၟာတဴရ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် သၞာသၟိၚ်အိန် အိန်ဗ္စာရဏာတီကေတ် သၠေဟ်ပၟာသၟိၚ်ဂှ်တုဲ “ အဲစှ်ေဖ္အိုတ်ကၠေံသၠေဟ်ပၟာသၟိၚ်တေံညိ”ဂးတုဲ၊ နမွဲဇကုဟေၚ် စှ်ေကၠုၚ်တုဲ လုပ်အာပ္ဍဲဂၠံကျာ်သြဳတုဲ နလျးဇကုဂှ်ပျးကၠေံတုဲ တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကာလဂှ်ရ၊ “ ယွံခမဳတံ သၟိၚ်မစၟိန်ပြမာန်လဝ် ကောန်ဒေဝတဴဂမၠိုၚ် မဂွံဂြၚ်တီကေတ် ကသပ်မှာဇန်တံ လ္ၚီသာ်ဂှ် နကဵုလျးဇကုပျးကၠေံဂၠံဒမၠုတုဲ ပ္ဍဲအကာသမတဴရဴကဵုမုက်သၟိၚ်ဂှ်တန်ဒၟံၚ်ရ”၊ “ ယွံခမဳတံ သၟိၚ်နေမိညာတ်လျးဂှ်တုဲ မၠာ်မွဲပ္ဍဲအကာသ ညာတ်သၟိၚ်အိန်ဒေဝတဴ ဖေက်က္တဵုဒှ်တုဲ” သၟာန်တိုန်ရ။

“ ယွံညးမပြဲ တၠအဲဒေဝတဴဟာ၊ ဟသေၚ် ဂန္ဓဝ်ဟာ၊ ဟသေၚ် သၟိၚ်အိန်နာဲညးဒေဝတဴဟာ၊ ညးတၠအဲ သိက်ပပိုဲဂွံတီညိရော” သၟိၚ်နေမိဂး၊ “ ယွံမရာတ် အဲသၟိၚ်အိန် စၟိန်ပြမာ်န်လဝ်ကောန်ဒေဝတဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ၊ ဟိုတ်မရာတ် က္တဵုဒှ်အသၚ်ကာသၠေဟ်ပၟာတုဲ အဲစှ်ေကၠုၚ် နူဍုၚ်သွဝ်တေံရောၚ်၊ ဆမမိက်စိုတ်မရာတ်ဒှ်ဂှ် မရာတ်သၟာန်ရ”၊ “ သၟိၚ်အိန်မစၟိန်ပြမာ်န်လဝ်သွဝ်ၜါ ဒါန်ကဵုသဳလဂှ် မူဂှ်မပြဲလောန်တၠအဲသှ်ကဵုအဲညိရ” သၟိၚ်နေမိဂး ။

၄။ ခဏ်သၟိၚ်အိန်သှ်ပုစ္ဆာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

“ ယွံမရာတ် သၟိၚ်နေမိ၊ နူဒါန်ကဵု သဳလပြဲလောန်ရ၊ ယြဴခမဳမွဲသဳလမယုတ်တဴဂှ် ဒဒိုက် ဂကူသၟိၚ်ဂွံဒှ်ရ၊ ခမဳပြာပ်အာ ဥပစာရဇျာန် မညန်ဇျာန်ဂှ် ဒှ်သဳလလမဇျိရ၊ စုတိဒဟ်ဒေဝတဴမပြဲရ၊ စုတိဂွံစိုပ်ဍုၚ်ဗြီုရ၊ နူဒါန်ဂှ် သဳလပြဲလောန်ရ” သၟိၚ်အိန်ဂး−“ယွံမရာတ် မတုဲတေံ အဲဒှ်သၟိၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဗာရာန္နသဳရ၊ အဲဂွံကဵုဒါန်ဣသိတံတုဲ စုတိ အဲဂွံဒှ်ဆအိန်ကီု၊ ဣသိတံ ညးပခမဳဂွံဇျာန်တုဲ ညးတိုန်စိုပ်ဍုၚ်ဗြီု မပြဲရောၚ် မရာတ်” သၟိၚ်အိန်ဂး၊

“ ယွံမရာတ် သီုကဵုၜါစွံဂှ် လ္ပဟိုတ်မာဲညိ၊ ဒါန်လေဝ်ပ္တုဲလၟိုန်ညိ၊ သဳလေဝ်ဒဂိုန်မၚ်မွဲညိ” သာ်ဝွံ သၟိၚ်အိန်ဟီုဒၠောံဗ္တောန်တုဲ စဴအာဍုၚ်သွဝ် ဋ္ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုရ၊ သၟိၚ်အိန်စိုပ်ဍုၚ်သွဝ်တုဲ ပြာပ်အာပ္ဍဲဇြပ်သုဓမ္မာရ၊ ဒေဝတဴညးဂမၠိုၚ် မတန်ပ္ဍဲဇြပ်သုဓမ္မာဂှ် ညာတ်သၟိၚ်အိန်တုဲသၟာန်တိုန်ရ၊ “ ယွံကောန်တၠ မူဒၞာဲဋ္ဌာန်မွဲ တၠအဲအာကၠေံရောအဴ” ။

“ ယွံမၞးတံ ပ္ဍဲဍုၚ်မိတ္ထဵုတေံ သၟိၚ်နေမိဂှ် က္တဵဒှ်သၠေဟ်ပၟာဒှ်သၚ်ကာတုဲ တၞဟ်နသှ်ဖ္အိုတ်ကၠေံသၠေဟ်ပၟာဂှ်တုဲ အယစှ်ေအာရောၚ်၊ ယွံမၞးတံ သၟိၚ်နေမိဂှ် နွံသဒ္ဓါစာဂပြဲလောန်ရ၊ ပ္တုဲဒါန်မၚ်မွဲသဳလ ဟွံဂွံသ္ဂုတ်ဖလုတ်ရမၞးတံ” သာ်ဝွံ သၟိၚ်အိန်ထိုၚ်သးတဴသၟိၚ်နေမိရ။

၅။ ခဏ်မာတလိစှ်ေဒုၚ်သၟိၚ်နေမိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ဒေဝတဴတံဂွံမိၚ်ဂလာန်သၟိၚ်အိန်တုဲ ရဴဝွံ လ္ၚောဝ်ပ္တီသၟိၚ်အိန်ပၠန်ရ၊ “ ယွံတၠအဲသၟိၚ်အိန် ပိုဲဍိက်ဗှ်သၞာ သၟိၚ်နေမိလောန်ရအဴ၊ ဂုန်သၟိၚ်နေမိဂၠိုၚ်သန်ပ္ဍဲပိုဲဍိက်ရအဴ၊ ဂုန်သၟိၚ်နေမိဂှ် ပိုဲဍိက်ကလိဂွံပိုန်ဒိပ် ပ္ဍဲဍုၚသ်သွဝဏံရောၚ်အဴ၊ သိက်ပပိုဲဍိက်သ္ဂောံညာတ်သၟိၚ်နေမိညိရောအဴ” ဒေဝတဴဂမၠိုၚ်ဂး ။

ဂွံရသၟိၚ်အိန်ဂးတုဲ ကောန်နၚ်မာတလိတုဲ ရဴဝွံအိန်သ္ဂးရ၊ “ ယွံမာတလိ ကွဳဝေဒယန္တဝ်ဂှ် ဗဂန်ကေတ်ချေံသိန္ဓဴတုဲ ဗွဲပြဟ်စှ်ေအာဍုၚ်မိတ္ထဵုတေံတုဲ ဒုၚ်ပ္တိုန်နၚ်သၟိၚ်နေမိတေံညိ” သၟိၚ်အိန်ဂး၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဗပေၚ်ဂှ်ရ မာတလိဗ္ဂန်ကေတ်ချေဴသိန္ဓဴလ္ၚီတုဲ စှ်ေအာဍုၚ်မိတ္ထဵုတေံရ။

ဂိတုလေဝ်တိုန်သီုကဵုလျး ကွဳမာတလိလေဝ်သီုကဵုလျးဂိတု သီုကဵုလျးကွဳဗျာပ်စှ်ေကၠုၚ်သီုမှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ်ညာတ်တုဲ ကော်ဟီုကဵုရၚ်သ္ကံရ၊ “ ယွံမၞးတံ တေံဂိတုၜါဟာ မၞးတံညာတ်အိုတ်ရဟာ” ဂးတုဲ ကမြဴတိုန်အလုံဍုၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် သၟိၚ်နေမိတွဳဗဝိုၚ်ကေတ်အမာတ်တံတုဲ ဂဇံပ္ဍဲဗတၚ်ကျာဒိုဟ်ဗၟံက် ညာတ်ကေတ်ဗနဳလျးကွဳဂှ်တုဲ ရံၚ်တဴရ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် ကွဳဝေယန္တဝ် သီုဗဂန်ကေတ်ချေံသိန္ဓဴလ္ၚီဂှ် ဆိုက်ညောန်ကၠုၚ်ဂှ် မှာဇနတံညးဂမၠိုၚ်ညာတ်ကေတ်တုဲ “ မူဟိုတ်ယာန်ဒိပ်ဝွံကၠုၚ်သ်ဂးရော”ချပ်တုဲ၊ “ ယွံမၞးတံ ကွဳဝေဒန္တဝ် သၟိၚ်အိန်စကာနၚ် ကဵုကၠုၚ်ဒုၚ်သၟိၚ်နေမိပိုဲဗိုန်တဴရ” ဂးတုဲ၊ “ သြအသဝ်သန်”ဂးတုဲ ဇန်တံတက်တဲသဝဲယာတ် ကဵုသာဓုကာ အိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်စရိုတ်ဗွဲမလောန်သန်ပ္ဍဲကာလဂှ်ရ။

ပ္ဍဲကလာဂှ် မာတလိ စဝ်ကၠုၚ်ကွဳတုဲ ပ္ဍဲမုက်သၟိၚ်မတဴရောကဵု တရၚ်ဂနတ်ဇာဒိသိုၚ်လ္တူအာကာသဂှ် ပတန်လဝ်ကွဳတုဲ သီုကဵုမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ မာတလိ ပ္တီသၟိၚ်နေမိရ။

“ ယွံတၠးညးမပြဲ ဒေဝတဴ တာဝတိံ တံညးဂမၠိုၚ် သၟိၚ်ညာတ်တၠအဲ ဂးတုဲ ပ္ဍဲဇြပ်သုဓမ္မာဂှ် ပ္တီသၟိၚ်အိန်တုဲ သၟိၚ်အိန်စကာအဲမာတလိ ကဵုစှ်ေဒုၚ်တၠအြရောၚ်အဴ ညံၚ်က္ညတိုန်ဍိုက်ကွဳဝေဒယန္တဝ်ရအဴ” မာတလိဂး။

သၟိၚ်နေမိ မိၚ်တုဲ ဗွဲမပြဟ် ကဵုကော်နၚ် ဂၞကျာ်ဇၞော် သီုကဵုကမၠောန်ဂမၠိုၚ် သီုကဵုအမာတ်တံညးဂမၠိုၚ်တုဲ “ ယွံမၞးတံညးဂမၠိုၚ် သၟိၚ်အိန်တၠသွဝ် ကဵုစှ်ေဒုၚ်ပတိုန်အဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်တေံတုဲ လလံအဲကလေၚ်စှ်ေစိုပ်ဂှ် ဒါန သဳလ ဘာဝနာ မၞးတံပတုဲ ပတိုန်ဒၟံၚ် လ္ပဟိုတ်မာဲညိ” သာ်ဝွံ ဂကန်ဖျန်တုဲ သၟိၚ်ဂါံတိုန်ဍိုက်ကွဳရ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် မာတလိစဝ်အာကွဳ စိုပ်တြဴၜါသွာၚ်ဂှ်တုဲ သာ်ဝွံ မာတလိ သၟိၚ်သၟိၚ်နေမိ “ ယွံတၠညး တရဴဝွံမွဲဂှ် တရဴအာဗဵုနရက်ရ၊ တရဴဝွံမွဲဂှ် အာဍုၚ်သွဝ်ရ၊ ပၞောဝ်ၜါဂှ် မူရဴတရဴမွဲတၠအဲအာကၠာရောအဴ” မာတလိဂး ။

“ ယွံမာတလိ တရဴနရက်ဂှ် အဲသၟိက်ဂွံအာကၠာရ” သၟိၚ်နေမိဂးတုဲ ဋ္ဌာန်နရက်ဂှ် မာတလိစဝ်ဏာကွဳရ။

၆။ ခဏ်ထ္ၜးဘုံရနက်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ညးမ္ဂး နရက်ဇၞော်ဒစါံဂှ်ရော၊ ယဝ်သ္ဂးမ္ဂး

(၁) နရက်သဉ္ဇိဝ။

(၂) နရက်ကာလသုတ်။

(၃) နရက်သံဃာတ။

(၄) နရက်ရောရုဝ။

(၅) နရက်မဟာရောရုဝ။

(၆) နရက်တာပန။

(၇) နရက်မဟာတာပန။

(၈) နရက်အဝဳစိ။

ဣဝွံ နရက်ဇၞော်ဒစာံရ၊ နရက်ဇၞော်မွဲမွဲဂှ် လယိုဟ်ဍေံ စှ်လ္ၚီယောဇနာရ၊ တလှဲဍေံလေဝ် စှ်လီုယောဇနာကီု၊ ကၟာပသဲ တိပသဲကီု ပၟတ်နူဒတန်ကဝ် ဟဂွံပၠိုက်သက်က်ရ၊ နရက်ဇၞော်မွဲဂှ် တရၚ်ဍေံပန်ဒိုဟ်နွံ၊ ပ္ဍဲတရၚ်မွဲမွဲဂှ် ဥဿဒ နရက် စှ်တြဴနွံ၊ ပံၚ်ဖအိုတ်ဂှ် ဒှ်နရက် ကၠံပိစှော်တြဴရ၊ ဣဝွံ လၟိဟ်နရက်အိုဿိုရ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် နရက်ကြုၚ်ဝေတ္ထရဏဳဂှ် အစိုပ်ကၠာရ၊ ပ္ဍဲကြုၚ်ဂှ် ဍာ်ပသဲဂဵုဒဟဵုတဴရ၊ တၟံဒကှ်ဂှ် သၠးဍေံသ္ကေက်သ္ကာတဴ ညံၚ်ရဴၜုန်ကးသော်ကီု ညံၚ်ဗၞုဟ်မိၚ်သ္ဇၚ်ကီု ပ္ဍဲတြၚ်ပသဲ တိပသဲတံဂှ် ဂဵုဒဟဵုတဴရ၊ သတ်နရက်တံဂှ် ဒြေပ်အာပ္ဍဲတိပသဲ မဂဵုဒဟဵုတဴတံဂှ် ဇကုတူ ဇိုၚ်တူလာ်အာ ဒုၚ်ဟွံမာန်တုဲ ဆၚ်စှ်ေပ္ဍဲကြုၚ် ဝေတ္ထရဏဳဂှ်ပၠန်ရ၊ စှ်ေဒးစရံၚ်ပသဲဂှ်ပၠန်ရ၊ တရံၚ်ပသဲဂှ် တၟာတၞံတာ သ္ကေက်သ္ကာတဴဗွဲမလောန် သီုသၞပၞတ် မဂဵုဒဟဵုတဴဂှ် ဂပိုတ်ဂပိုၚ်တဴပြပ်ပြပ် သီုမလရိုအ်ဂှ်ဒှ်တုဲ ဇၞတ်မဂပိုတ်ဂပိုၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒတုံစေဟ်အာ ပ္ဍဲဍာ်ပသဲဂှ်ပၠန်ရ။

ဍာ်ပသဲ ဂဂဵုဒဟဵုတဴဗွဲမလောန် ဒုဟ်ဟွံမာန်တုဲ ဒြေပ်လောတ်အာ အကြာဒကှ်တံဂှ်ပၠန်ရ၊ သၠဒကှ်တံဂှ် သ္ကေက်သ္ကာတဴဗွဲမလောန်တုဲ ဒးဇိုၚ် ဇိုၚ်ပိုတ်ဒကုတ်အာရ၊ ဒးသြိုဟ် ဒးထကဲ ဒးတဲ ပိုတ်သြာ်လာ် ကပၚ်တိတ်အာရ၊ ဒးဂြိုဟ်ကြုက် တိတ်လသာဂၠက်မံၚ်ပၠန်ရ၊ ဒဒိုက်ဂှ်သ္ကာတ်လောန် ဂိကတာန်ဒုၚ်ဟွံမာန်တုဲ ဒြေပ်ဂွါန်တိုန်လတူသၚ်ပၠန်ရ၊ ပၟၚ်နရက်တံရပ်ဂွံတုဲ ဍေံတ္ၚီုဗာ်ဒန်ဇိုၚ်ဒန်တဲ ဍေံကေတ်ထနှောန်ပသဲဂေက်ဂြဲနၚ် ဍေံစၚ်ကလောဟ်လတာ်တုဲ ဍေံထဇက်ပ္တိတ်ဏာအကြာပသဲမဂဵုဍာ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ။

သၟိၚ်နေမိညာတ်တုဲ ဖေက်ဇတဝ်တဴဖျုန်ဂြိုဟ်တုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိရ၊ “ ယွံမာတလိ − သတ်နရက်တံဂှ် မူပွသရာံပါပ်ဍေံပတုဲလဝ်ပ္ဍဲဍုၚ်မၞိဟ်တုဲ ဍေံမကၠုၚ်ဒုၚ်နရက်ဝဳပက်တံဝွံသ္ဂးရော”။

“ ယွံမရာတ်သၟိၚ်မပြဲ − သတ်နရက်တံဏံဂှ် ကလာဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံ ဍေံကၠေၚ်ဒက်ပျဲပျာံညး၊ ဍေံတ္ၜေဟ်လက်မိမခါံသဳ၊ တၠညးဗျုဇၞော် ဍေံတ္ၜေဟ်လက်ခမဳသၚ် ဍေံဂရိုဟ်ညး၊ ဍေံဟိုပျုတ်ပျတ်ည၊ ဍေံဟီုဗျဵုဗျံက်ညးတုဲ ဟိုတ်ကံဍေံဂှ်ဟေၚ် စဳရေၚ်ဍေံတုဲ ချိုတ်စှ်ေဒးနရက်တံဝွံရောၚ်အဴ၊ သတ်နရက်ဂမၠိုၚ် ဂၠိုၚ်သန် တ္ၜန်တ္ၜောဲသ္အဳဗဂါ ဟဂွံဗၠးအာတွဵုကဝ် မဒုၚ်တဴနရက်ဝွံရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

နရက်ဂှ်ဂွံညာတ်တုဲ အာဂတဂှ်ပၠန်ရ၊ ညာတ်ဥဿဒနရက်ဂှ် နဇုက်ပသဲမဂဵုဒယဵုတဴဂှ် ပၟၚ်နရက်ကၠေၚ်စန်ဒက်သတ်နရက်တံဂှ်တုဲ ပ္ဍဲတိပသဲမဂဵုဒယဵုတဴဂှ်ဍေံတံဓဇက်ဏာတုဲ လရိုအ်ဇွဝ်အာရ၊ တုဲတှ်ေ ပၟၚ်နရက်ကၠဟ်ထောံဖျေံဏာပ္ဍဲဍာ်ပသဲမဂဵုလှောံတဴဂှ်အိုတ်တုဲ ဂပိုတ်တဴပြပ်ပ်ရ၊ နကဵုဗၞုဟ်သ္ကေက်တံဂှ်ပၠန် ပၟၚ်နရက်ထပက်တ္ၚီုဖျေံပၠန်ရ၊ ဒးဗုၚ်ပြိုဟ်ကြုတ်တိတ်လသာတဴရ။

နူကၠာၚ်နရက်တံဂှ် တိုန်ကၠုၚ်ပၠန်ရ၊ ခ္ဍာ်တၟာတ်တမဴပသဲတံဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်တသိုၚ်စၜံက်က္ဍိုပ်ဒကုတ် ၜံက်ကြုတ်လသာ ၜံက်ခ္ဍောၚ်မတ်ဍေံ တွဵုစတဴဒဒိုက်ဂိကတာန် သၟိၚ်နေမိညာတ်တုဲ ဖေက်သ္ၚာတ်ဒမြဴသၟာန်တဴမာတလိပၠန်ရ။

“ ဂှ် သတ်နရက်တံဂှ် မူပွသရာံပါပ်မွဲ ဍေံတံဒးပ္တုဲလဝ်တုဲ ဍေံတံဒးကၠုၚ်ဒုၚ်နရက်သာ်ဝွံသ္ဂးရော” “ ယွံတၠညး − သတ်နရက်တံဏံဖအိုတ်ဂှ် ကာလဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံဒဇန်သဟာသဳ ဂစိုတ်ပြေၚ်ဂစိုတ်ဂၠဴ ဂစိုတ်ကၠိဂစိုတ်စာၚ် ဒြာဲ−မၚ်−တ္ၜိုၚ်ပှ် ပြိပ်−ယန်ဒဇန်သဟာသဳ၊ ကၠောန်အၚ်တက်ဇာ၊ တက်ဂဥုဲကပွမိစ္ဆာဇဳဝပ္တုဲလဝ်တုဲ ကံဂှ်ဇိုန်ကဵုဟေၚ် မ္ဒးကၠုၚ်ဒုၚ်နရက်တံဝွံရောၚ်အဴ” မာတလိဂး။

အာဂတဂှ်ပၠန် ညာတ်နရက်ဥလ္လောဒကဂှ် သတ်နရက်တံဂှ် ဂၠိုၚ်သန် ပၟၚ်နရက် ကၠေၚ်စန်ဒက်သတ်နရက်တံဂှ်တုဲ ပသဲမဂဵုဍာဲဂြၚ်တဴဂှ် ကေတ်နၚ်တုဲ သောတ်စုတ်ပ္ဍဲပါၚ်သတ်တံဂှ်တုဲ လရိုအ်ဒဝဴတဴရ၊ နဍာ်ပသဲမဂဵုလဟဵုဂှ် စဝ်စုတ်ပ္ဍဲပါၚ်တုဲ ဂပိုတ်တဴပြပ်ပ်ရ၊ တွဵုကဝ်ဟေၚ် မ္ဒးဒုၚ်တဴဒဒိုက်ရ။

သၟိၚ်နေမိညာတ်ကေတ်တုဲ ဖေက်သ္ၚာတ်ဒမြဴတဴတုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိရ ၊ “ ယွံမာတလိ မူရဴပွမွဲသတ်နရက်တံဂှ်ပ္တုဲလဝ်တုဲ မ္ဒးဒုၚ်တဴဒဒိုက်နရက်သာ်ဝွံရော” ၊ “ ယွံတၠညး သ်နရက်တံဂှ် ကာလဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံပဗၞိက်စၞာဲ သကေဝ်စၞာဲညးလ္ၚဵုလေပ်သောန် လေပ်ဓါတ်တံဂှ် ဝဵုစဵုစိုတ်ညးကၠတ်စဗွဲစၞာဲ ဟိုတ်ပွမကၠတ်စဗွဲစၞာဲတံဂှ်ရ၊ စုတိစှ်ေဒးနရက်တံဝွံ မ္ဒးစဝ်ကံကဵုဍာ်ပသဲဍာဲဍာဲရောၚ်မရာတ်” မာတလိဂး။

အာဂတဂှ် ညာတ်နရက် မွဲစွံပၠန် ဆဗြဴသကက် မ္ဒးနရက်ဂှ် ဆီဂဵုတဴအလုံဇကုဍေံရ၊ ပၟၚ်နရက် စန်ဒက်တိုပ်လဝ် ဆဆကံဍေံတုဲ ပၠောနၚ်တၟံဇၞော်တံဂှ်တုဲ ဍေံပိုဟ်ကဵုတၟံဒးက္ဍိုပ် ပြောပ်လှေက်အာရ၊ သိဟ်ဒၟံၚ် ဆဆကံရ၊ တဲဇတဝ်မံၚ်တတ်တ်ရ၊ သၟိၚ်နေမိ ညာတ်သ္ၚာတ်ဒမြဴဖေက်ဇတဝ်တဴတုဲ သၟာန်တိုန် မာတလိရ။

“ ယွံမာတလိ − ဗြဴတံဂှ် မူပွဍေံအတိက်တေံတုဲ ဍေံမ္ဒးပိုတ်ကဵုတၟံဂှ်ရော”

“ ယွံတၠညး ဗြဴနရက်တံဂှ် ကာလဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံပမာန်ဇၞးတြုံတၠသ္ၚိဍေံတုဲ ဍေံဟီုပျုတ်ပၟာတြုံဍေံတ္ၜေဟ်လက် လဗပ်ပကီုတြုံတုဲ ဍေံမဒးပိုဟ်က္ဍိုဟ်ရောၚ်၊ ဗြဴတံလ္ၚဵုဂှ် ဍေံဝဵုမတ် ကၠတ်စိုတ်တၠသ္ၚိ စုတိတုဲ ဍေံစှ်ေနရက် မဒးပိုဟ်က္ဍိုပ်ကဵုတၟံဇၞော်ဝွံရောၚ်အဴ”။

အာဂတဂှ် စိုပ်နရက်သဥ္ဇိဝရ၊ ကၠာၚ်ပသဲဂှ် ဒဟဵုတဴရ၊ ဍာ်ပသဲဂှ် တၞံဂဵုလဟဵုတဴရ၊ တၞံကြိက်ဂၠိုၚ်သန် ဇလဍေံဂၠိုၚ်သကေက်တဴ ညံၚ်ရဴကောန်သြးကီု၊ လ္ၚဵုဒးစးဂွါဒွါန်တိုန် လ္ၚဵုဒးစးစှ်ေသတ်နရက်တံဂှ် ဂၠိုၚ်သန် တ္ၜန်တ္ၜောဲတဴရ၊ ကၠဵုကၠိၚ် တမာစိၚ်ဝုတ် လ္ၚဵုဒမျိုၚ် လ္ၚဵုဗကေတ် လ္ၚဵုဒဝါန် ဍေံဗျဵုစၞတုဲ ဍေံထဍေၚ်ကိတ်စ သတ်နရက်တံဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဍေံကိတ်သၠဟ် ဒြာတ်ၚာဲစကြိပ်ပ် လရိုအ်လဝဴတဴရ။

လ္ၚဵုဒြေပ်ဒဴဗၠး ဂွါန်တိုန်အာတၞံကြိက်တံဂှ်ရ၊ ဇလကြိက် သကေက်သကာ စၚ်ဒးဂၞဴ ဒကုတ်ကြုတ်တိတ်အလသာ ကသဝ်ဇရန်ဇရာတဴ ခဍာ် တမာတ်ထမဴ ပသဲ ၜံက်ဂြဲစဂြိုဟ်ကြုတ် ဂပိုတ်ဂပိုၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒတုံစှ်ေပၠန် ပၟၚ်နရက်ထပက်တ္ၚီု သီုဒဒိုက် မဂိကတာန် ဍေံရပ်ဇိုၚ်တဲ သောဝ်ဖျေဴဏာ ပ္ဍဲကၟာၚ်နရက် ဍာ်ပသဲ တၞံတဴခြံက်က် သီုကဵုဒဒိုက် မရိၚ်ကတၚ် ဇၞော်ဇၞတ် လူလောံဒၟံၚ်ပ္ဍဲယတ်သၞပၟတ်ဂှ်ရ။

သၟိၚ်နေမိယာံဝွံ ညာတ်သ္ၚာတ်ဒမြဴ ဇတဝ်တဴဖျုန်ဂြိုဟ်တုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိရ၊

“ ယွံမာတလိ − သတ်နရက်တံဝွံ မ္ဒးပတုဲလဝ်တုဲ ဍေံမကၠုၚ်ဒုၚ်နရက် ဝိပက်တံဝွံရော”၊

“ ယွံတၠညး သတ်နရက်တံဝွံ ကာလဍေဴမတဴ ပ္ဍဲဍုၚ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံဒှ်မၞိဟ်သမၠီု ဍေံဟီုဗျီုဗျံက်ညး ဍေံဟီုပလီုအကြာညး ရှာဲစ္ဍးအာနူရၚ်သ္ကံ ညးလ္ၚဵုဝဵုမတ်သမ္ဘာညး လ္ၚဵုဂှ် ဍေံဒှ်ညးပၞာန် ဖတိုက်ဂွံဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကောန်ညးသမ္ဘာညး ကေတ်ဏာပသမ္ဘာဇကု ၊ လ္ၚဵုသွံစ လ္ၚဵုပဍိက် ဟိုတ်ပွဒမိက် ဍေံမ္ဒးပတုဲလဝ်တုဲ ဍေံမ္ဒးကၠုၚ်ဒုၚ်နရက်တံတွံရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

အာဂတဂှ် ညာတ်နရက်မွဲစွံပၠန် တိပသဲဂဵုတဴသီုလ္ၚ၊ သတ်နရက်တံဂှ် တူလောံတဴ လတူတိပသဲဂှ်တုဲ ပၟၚ်နရက်တံကၠေၚ်ဒက်ဏာနဇုက်ပသဲမဂဵုတဴဂှ် စၚ်နူပါၚ်တုဲ ကၠောဟ်အာကတက်ရ၊ ဇတဝ်ဒၟံၚ်ပြပ်ပ် ဍေံဒဇက်ဏာ လတူတိပသဲမဂဵုလဟဵုတဂှ်ရ၊ သၟိၚ်နေမိ ညာတ်ဒဒိုက်သတ်နရက်တံဂဟ်တုဲ သၟာန်တိုန် မာတလိရ။

“ ယွံမာတလိ − သတ်နရက်တံဂှ် မူပွသရာံပါပ်မွဲ ဍေံပ္တုဲလဝ်တုဲ ဍေံမ္ဒးဒုၚ်တဴနရက်ဝဳပက်သာ်ဂှ်ရော”၊

“ ယွံတၠညး ကာလဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံပလီုဘုတ်ဘာ ဍေံဂြိုဟ်ကဵုခမဳ ပလီုရုၚ်ဒါန် ပလီုစေတဳ ပလီုဍုၚ်ရး ပျဲပျာံခမဳ လဗပ်ပကီုမိမ ညးဗျုဇၞော်လ္ၚဵု ဂစိုတ်သတ်ကၠတ်ဒြပ်ညး ဝဵုသမ္ဘာညး လ္ၚဵုထမုန်မုသာ လ္ၚဵုသုၚ်သုရာ စၞဗ္ၜူတုဲ ဟီုဂးဟွံညှာ ညးလ္ၚဵုဂမ္ဗိဂမ္တက် ဟွံဂွံပတုဲကုသဵု ဟွံဂွံကဵုဒါန် ညးဂရၚ်ပၟိၚ်ကဵုပတုဲကုသဵု သာ်ဝွံ ဍေံဟီုကဵုညးသၟိက်ပ္တုဲကုသဵုဒှ်ဂှ် ပ္တုဲကေတ်ဗတ်ဇကုရ၊ မူပဒးကၠုၚ်ကသေံပိုဲပၠန်ရော ဍေံဂးတုဲ ဟီုဗျိ ဟီုၜှ်ေညးပူဂဵုတံဂှ် စုတိတုဲ ကၠုၚ်ဒးနရက်တံဝွံရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

အာဂတဂှ် ညာတ်နရက်မွဲစွံပၠန် ပူတိခန္ဓ သအုဲသအေၚ်မသလောန် ဗၞတ်ကဵုယောဇနာကီု၊ ၜိုန်ဒၟံၚ်မသဂြိုဟ်ညံၚ်ဒပါ်ဝါ်အာရ၊ မသလောန်တုဲ ပ္ဍဲအိက်နရက် တယုမာမာဂၠုၚ်နွံ ဍေံညာတ်သတ်နရက် ဒတုံဗှ်ေဗက် တယုတံဂှ် ဒြေပ်ဟုပ်ကၠုၚ်တုဲ စိုတ်တလှၚ်ဂၠံက်စဂြိုဟ်ကြုတ် ဆဇုတ်မသှ်ေ ရဴဟွံချိုတ်ဂျိုန်တိုန်ပၠန် ဒုၚ်ဘဲတယု ဟွံမာန်တုဲ တိုန်လတူသၚ်ဂှ်ပၠန် ကၠဵုကၠိၚ်ကိတ်ဖျာ် ဇတာ်တသိုၚ်စခဍာ် တမာတ်ထမဴပသဲ ၜံက်ကလှၚ်ဂြဲစဂြိုဟ်ကြုတ်တုဲ ဇတဝ်တဴပြပ်ပ်ရ၊ သၟိၚ်နေမိညာတ်တုဲ ဖေက်ကၠေံ ဇတဝ်ဒၟံၚ်တုဲ သၟာန်တိုန်မာလတလိရ။

“ ယွံမာတလိ − သတ်နရက်တံဂှ် မူသရာံပါပ်မွဲ ဍေံပ္တုဲလဝ်တုဲ ဍေံမ္ဒးကၠုၚ်ဒးဒုၚ်နရက်တံဝွံရော” မာတလိဂး ။

“ ယွံတၠညး သတ်နရက်တံဝွံ ကာလဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံဒှ်သၟိၚ်စာတုဲ ဍေံစဳရေၚ်သၞောဝ်ဟွံဓဝ် အာဂတိပန်လီုအာ ဆန္ဒာဂတိဂှ် ဒၞာဲညးသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ဂွံဇၞး ဒၞာဲဂွံသဳဖဵုတၟာဲစၟိန်ညးတံဂှ်ဂွံဇၞး ဒၞာဲဒြပ်ညးနွံဂှ်ဂွံဇၞး ဒၞာဲဒြပ်ဟွံမွဲကဵုတုဲသၟး ဟိုတ်သၞောဝ်ဟွံဓဝ်ယာသ္အး မစှ်ေဒဒုၚ်နရက်ဝွံရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

အာဂတဂှ်ပၠန် ညာတ်နရက်လောကကုမ္ဘိရ၊ တလှယ်ဍေံ ကၠံယောဇနာ လယိုဟ်ဍေံ တရဴလှက်ယောဇနာ ကၠာၚ်ပသဲဂှ် သၞပၟတ်ဂဵုသလှံၚ်တဴရ၊ ပၟၚ်နရက်တံဂှ် ကြံကြသကာတ်မြဟ်လောန်တဴရ၊ ဍေံမရပ်ကေတ် ဇုက်မဂဵုဍာဲတဴဂှ်တုဲ ဍေံစန်ကၠေၚ်ဒက် တ္ၚဵုထပက်တုဲ ဍေံသောဝ်ဖျေံဏာ ပ္ဍဲကၠာၚ်နရက်တေံတုဲ ပၟတ်ဂဵုဍာ်တူလောံလာဲ ဂပိုတ်တဴပြပ်ပ်ရ၊ သၟိၚ်နေမိညာတ်တုဲ ဖေက်ကၠေံတံဂှ် ဇတဝ်တဴတုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိရ။

“ ယွံတၠညး သတ်နရက်တံဂှ် ကာလဍေံမဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဟွံပပတုဲကုသဵုမွဲဝါ ဆဆသရာံပါပ်ဂှ်ဟေၚ် ဍေံပတုဲတဴရောၚ်၊ စံၚ်ဂြိုပ်ရိုဟ်သာဲ ဗက်ဒြာဲကၠောၚ်အၚ် တက်ဇာပဒၟံၚ်တမ္ၚာက ပွသရာံပါပ်ပတုဲလဝ်ဇၟာပ်တန်တုဲ စုတိစှ်ေကၠုၚ်နူဍုၚ်မၞိဟ်ဂှ် ဍေံစှ်ေဒးနရက်ဝွံရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

အာဂတဂှ်ပၠန် ညာတ်သတ်နရက် ဗြဴတံဂှ်ဂၠိုၚ်တဴသန်ဂှ် သတ်နရက်တံဂှ် နုပသဲဂဵုတဴ သီုထဏပၟတ်ဂှ် ဍေံမ္ဒးယဵုလဝ်တုဲ ဂိုၚ်ပလှ်ထောံဟွံမာန်တုဲ လရိုအ်ကသဝ်ဇဝဴ ဇတဝ်တဴတတ်တ် နူဂှ် ပၟၚ်နရက်တံဂှ်ကၠုၚ်ရပ်ဇိုၚ် သောဝ်ဖျေံဏာပ္ဍဲကၠာၚ်ပသဲဂှ်တုဲ ဒးတၞံစိန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကၠာၚ်ပသဲဂှ် သၟိၚ်နေမိညာတ်ကေတ်တုဲ ဖေက်သ္ၚာတ်ဒြဴတဴပ္ဍဲစိုတ်ဗွဲမလောန်တုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိပၠန်ရ။

“ ယွံမာတလိ − သတ်နရက်တဗြဴတံဂှ် မူပွသရာံပါပ်မွဲမွဲ ဍေံတံပတုဲလဝ်တုဲ ဍေံတံမ္ဒးကၠုၚ်ဒုၚ်နရက်တွံတုန်ရော” ၊

“ ယွံတၠညး − သတ်နရက်ဗြဴတံဂှ် ကာလဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံကၠော်သွံစတ္ၜယ် ညးလ္ၚဵုတောံသွံသုရာ၊ ဍေံတံစုတိနူဂှ်တုဲ ကၠုၚ်ဒးနရက် ဒးယဵုလဝ်နုၚ်ပသဲမဂဵုဟဵုတဴ မဟဂွံဗၠးဒဵုတွဵုကဝ် မ္ဒးဒုၚ်ရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် သာ်ဝွံ မာတလိချပ်တိုန်ပၠန်ရ၊ “ လၟုဟ်ဝွံတုန်လေဝ် သၟိၚ်အိန်စကာအဲ ဗွဲပရှ်ရောၚ်၊ အဲမံၚ်လံမ္ဂး ဟွံဗၠးဗယိရ၊ အဲသ္ဒးကလေၚ်ပြဟ်ရ၊ ဌာန်နရက်ဝွံတုန်လေဝ် ဂၠိုၚ်လောန်သန် မွဲဒမြိပ်အဲထ္ၜးကဵုဗဵုရဂးတုဲ” မာတလိ ထ္ၜးကဵုဗဵုမွဲဒမြိပ်ရ။

ဌာန်ဂှ် နရက်ဂၠိုၚ်သန်ရ၊ နရက်မွဲဂှ်သာ်ဝွံဒှ်ရ၊ ကၠာၚ်ပသဲ ဍာ်ဒှ်ပသဲ လယိုဟ်ဍေံဂှ် တဏီစှ်ေအာဗၞတ်တရဴလက်သၞာံတုဲ မစိုပ်ဂတာကၠာၚ်ရ၊ နူဂတာကၠာၚ်ဂှ် မံၚ်တိုန်ပၠန် ဗၞတ်တရဴလက်သၞာံတုဲတုဲ မစိုပ်ပါၚ်ကၠာၚ်ဂှ်ရ၊ သီုစှ်ေသီုတိုန်ဂှ် ဗၞတ်စှ်ၜါလက်သၞာံတုဲ မဂွံမံက်မွဲဝါရ၊ ဆမဂွံမံက်ညိဗက် ဒးတဏီစှ်ေအာပၠန်ရ၊ ဍာ်ပသဲဂှ်တုန်လေဝ် ဂဵုဒဟဵုတဴတွဵုကဝ် ဟွံသ္ဂုတ်သက်က်ရောၚ်၊ သၟိၚ်နေမိညာတ်ကေတ်တုဲ ဖေက်သ္ၚာတ်ဒမြဴတဴတုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိ”ရ။

“ ယွံမာတလိ − သတ်နရက်တံဂှ် မူပွမွဲဍေံပ္တုဲလဝ်တုဲ ဍေံမ္ဒးစှ်ေဒုၚ်နရက်တံဝွံတုန်ရော”

“ ယွံတၠညး − သတ်နရက်တံဂှ် ကာလဍေံဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် ဍေံဂြိုဟ်ကဵုမိတ်စှ်ပြကာတုဲ ဍေံဒးစှ်ေဒုၚ်နရက်ဝွံရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

“ညးမ္ဂးမိတ်စှ်ပြကာတုန်ရော − ဗဒ္ဓါ ပစ္စေက ဗုဒ္ဓါ အရဟန္တာ အဂ္ဂသာဝက မာတာပိတု ဂုရု ဥပ္ပဇျာ ဒါယကာ ဓမ္မဒေသနာ၊ ဣဝွံ ဒှ်မိတ်စှ်ပြကာ”ရ။

“ ကျာ်မွဲ ပစ္စေဂဗုတ်မွဲ အရှန်မွဲ ကွးသတုံဇွိ မိမ အစာဥပ္ပဇျာဲ ညးမကဵုဒါန်ကဵုဇကု ဗၞတ်ဍာ်မွဲဗြံက် ပုၚ်မွဲလမံက်ကီု မ္ဒးစဒြပ်ညးတုဲ မ္ဒးဂြိုဟ်ကဵုညးဂှ် ဒှ်ဂြိုဟ်ကဵုမိတ်ရ၊ ညးဒၠောံဗ္တောန်ကဵုဇကုတံဂှ်ကီု ဣဝွံ ဒှ်မိတ်စှ်ပြကာရ၊ ယာံမဂြိုဟ်ကဵုညးတံဂှ် ဒှ်မဂြိုဟ်ကဵုမိတ်ရ၊ မ္ဒးစှ်ေနရက်ဂှ်ရအဴ” မာတလိဂး ။

မာတလိ ထ္ၜးကဵုဗဵုနရက်မွဲဒမြိပ်သီုဖ္အိုတ်တုဲ ဣဝွံရ တၠပညာတံ သၟိၚ်နေမိ တြုံတၠပါရမဳ ဟိုတ်စိုတ်မဂွံဒ္ဂေတ်တဴ ဒါန်သဳလဘာဝနာ မဂွံမၚ်မွဲဓဝ်သၟိၚ်စှ်ပြကာ ဟဂွံဆောတ်မှာအာတုဲ ဂျိုၚ်ၚ်ဟေၚ် မဂွံစှ်ေဗဵုနရက်ရောၚ်ဟသေၚ်ဟာ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မာတလိတံချေံတုဲ ကလေၚ်တိုန်ဍုၚ်သွဝ်ပၠန်ရ။

၇။ ခဏ်ထ္ၜးဘုံဒေဝတဴ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပ္ဍဲကာလဂှ် အာစိုပ်ပြသာဒ်ထဝ်လွဳမာန်ကောန်ဒေဝတဴမွဲရ၊ ပြသာဒ်လမၠးစှ်ၜါယောဇနာ မဂ္ညိဂ္ညာတ်တဴဒေန်ထဝ် သၞာထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် သီုကွိၚ်ကွိုက်လှ်ေဒယှ်ေ တ္ၜန်တဴဒေဝတဴဗြဴ ကျိုၚ်ကျဝ်မှောဝ်ဇဴတဴ သီုဗော်သွးတွဳဗဝိုၚ်ဂှ် သၟိၚ်နေမိညာတ်တုဲ သၟာန်တိုန်ကောန်ဒေဝတဴတံဂှ်ရ။

“ ယွံကောန်ဒေဝတဴဗြဴတံ − အဆေဝ်သွဝ်မူရဴကုသဵုမွဲပ္တုဲလဝ်တုဲ မတိုန်စသိုၚ်ပိုန်ဒိပ်ပ္ဍဲပြာသာဒ်ထဝ်ဝွံတုန်ရော”

“ ယွံတြုံအသဝ်သၟိၚ်ဓဝ်မပြဲ − ကာလအဲမတဴပ္ဍဲဍုၚ်မၞိဟ်တေံဂှ် အဲဒှ်ဍိက်ဗၞးရ၊ ဗၞးဂှ်နွံကဵုသဒ္ဓါဥပ္ပကာ သၚ်မွဲဇကုဗၞးဖျေံသဇိုၚ်ကဵုတောံပုၚ်ဝတ် အဲတုန်လေဝ် သီုသဒ္ဓါစာတောံပုၚ်ဝတ် ပလံၚ်ပုၚ်ဝတ် သီုလယုၚ်သ္ဍိုက်စိုတ်ရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ တုက်ဍာ်ဇိုၚ်သၚ် တုက်ဍာ်နုၚ်သွုၚ်သၚ် စရၚ်ဓဝ်ကုသဵုသာ်ဝွံ အဲဂွံပ္တုဲလဝ်တုဲ အဲစုတိကလိကၠုၚ် အဲဂွံစိုပ်ဍုၚ်သွဝ် လ္တူဒေန်ထဝ်ပြာသာဒ်ထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် အဲဍိက်ဂွံစသိုၚ်တဴပိုန်တသိုက်ဒိပ်ရောၚ်အဴ ” ကောန်ဒေဝတဴဂး ။

စ္ဍးအာနူဂှ်ပၠန်ဂှ် အာစိုပ်ပြာသာဒ်မွဲပၠန်ရ၊ ပြာသာဒ်ထဝ် သီုကဵုအရံၚ်အံၚ်သူလျးဂဵုခၠၚ်ဗစဳဒၟံၚ် ပြာသာဒ်ထဝ်ဒစိတ်ဘုံ လမၠးစှ်ၜါယောဇနာ သီုလစဥဒျာန် ရေၚ်ကာန်ဗိုၚ်ဒရိၚ်တဴ တွဳဗဝိုၚ်ကေတ် ကေုာံအဆေဝ်သွဝ်လ္ၚီ၊ တန်ဒၟံၚ်လတူဒေန်ထဝ်သနာထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် စသိုၚ်တဴပိုတသိုက်ဒိပ်ဂှ် သၟိၚ်နေမိညာတ်တုဲ သၟာန်တိုန်ကောန်ဒေဝတဴဂှ်ပၠန်ရ။

“ ယွံကောန်ဒေဝတဴ − မူရဴကုသဵုမွဲ တၠအဲဂွံပ္တုဲလဝ်တုဲ မကလိဂွံပိုန်ဒိပ်မဖှ်သာ်ဝွံတုန်ရော”

“ ယွံစက္ကဝဝ်သၟိၚ်ဓဝ်မပြဲ ကာလအဲဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် အဲဂွံကၠောန်လဝ်ကမၠိုၚ်ကၟာ စိုပ်ကာလတ္ၚဲသဳဂှ် အဲဂွံကဵုဒါန်ပုၚ်ဝတ်ကဵုသၚ် အဲဂွံဒဂိုန်သဳ ဂွံပၚ်မှိၚ်ဓဝ်တုဲ ကုသဵုသာ်ဂှ် အဲဂွံပ္တုဲလဝ်တုဲ အဲစုတိကလိဂွံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ် ပြာသာဒ်ထဝ် ဒေန်ထဝ် သနာထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် သီုသမ္ဘာအဆေဝ်သွဝ်လ္ၚီ အဲဂွံစသိုၚ်ပိုန်တသိုက်ဒိပ်ရောၚ်အဴ” ကောန်ဒေဝတဴဂှ်ဂး ။

အာဂတဂှ်ညာတ်လွဳမာန်ကောန်ဒေဝတဴမွဲ သီုကဵုအရံၚ်အံၚ်သူ လျးစရာဲမလောန်ဂှ်ဒှ်တုဲ သၟိၚ်နေမိသၟာန်တိုန်ရ။

“ ယွံကောန်ဒေဝတဴ မူရဴကုသဵုမွဲမွဲပ္တုဲလဝ်တုဲ မကၠုၚ်ကလိဂွံပိုန်ဒိပ်မဖှ်သာ်ဝွံရော” သၟိၚ်သၟာန် ။

“ ယွံစက္ကဝဝ်သၟိၚ်ဓဝ်မပြဲ ပ္ဍဲကာလအဲဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် အဲဂွံကဵုလဝ်ဒါန် သၞုက်ဗြဲအဲဂွံကဵုလဝ်ဒါၚ်သပိုၚ်သ္ၚာ အဲဂွံကဵုလဝ်ဒါန်ပုၚ်ဍာ် ဂွံကဵုလဝ်ဒါန်ဍာ်ယာမ ဂွံပဒကာဘာ ဂွံဒဂိုန်သဳမသုန် ဂွံဖ္ဍောတ်ဗၞုဟ်ဂုန်ကျာ် ဂုန်ဓဝ် ဂုန်သၚ် ဂုန်အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ကုသဵုသာ်ဝွံရ၊ အဲဂွံသှ်ပတဴလဝ်တုဲ စုတိကလိကၠုၚ်က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ် လ္တူပြသာဒ်ထဝ် ဒေန်ထဝ် သၞာထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် အဲဂွံစတဴပိုန်တသိုက်ဒိပ်မပြဲရောၚ်အဴ” ကောန်ဒေဝတဴဂှ်ဂးရ။

အာဂတဂှ် ညာတ်ပြာသာဒ်ဝေဠုကုမ္ဘမွဲ တ္ၜန်တ္ၜောဲတဴကေုာံအဆေဝ်သွဝ်လ္ၚီ မၞုံဗၞတ်စှ်ၜါယောဇနာဂှ် သၟိၚ်နေမိသၟာန်တိုန်ပၠန်ရ။

“ ယွံကောန်ဒေဝတဴဗြဴ − မူရဴကုသဵုမွဲပ္တုဲကၠောန်လဝ်တုဲ မကလိဂွံပြာသာဒ်ထဝ် ဂပ်ဝ်လှိၚ်စိုတ်ဝွံမ္ဂးရော” ၊

“ ယွံတၠညးဇၞးသဒ္ဓာ − ကာလအဲဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် အဲပလံၚ်ပုၚ်ဘာရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲရ၊ ဥပကာမိမအ္စာဥပ္ပဇျာဲ အဲရှ်ေသှ်ေအဲပရဲခမဳ ဗၞးညးဗျုဇၞော် ဖဵုသုစရိုတ် မဂွံကၠောန်ၜိုတ်မိမခါံသဳတၠအ္စာတံဂှ်ရ၊ စုတိကလိကၠုၚ်က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ် လ္တူပြာသာဒ်ထဝ် ဒေန်ထဝ် သၞာထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် ကေုာံအဆေဝ်သွဝ်လ္ၚီ အဲဍိုက်ကလိဂွံပိုန်တသိုက်ဒိပ်ရောၚ်အဴ” ကောန်ဒေဝတဴတံဂှ်ဂးရ ။

နနဲသာ်ဝွံ မာတလိထ္ၜးတုဲ သၟိၚ်ဗဵုအာတဴရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် သာ်ဝွံ မာတလိချပ်ပၠန်ရ၊ သၟိၚ်အိန်စကာအဲဗွဲပြဟ်ရောၚ် လၟုဟ်ဝွံလံအာတုဲ လွဳမာန်မ္ဂးဂၠိုၚ်သ္ဍးလောန်က္ဍၚ်သန် တွဵုအဲဝွံဗဵုဟွံအိုတ်ရ၊ သီုလွဳမာန်ဖ္အိုတ်ပန်ဒိုဟ်ဒ္စာံဒိုဟ်ဂှ် မွဲဒမြိပ် အဲထ္ၜးရဂးတုဲ မွဲဒမြိပ် မာတလိထ္ၜးဗဗဵုသၟိၚ်ရ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် သၟိၚ်နေမိညာတ်ပြာသာဒ်တၟေၚ်တၟဟ်တ္ၜန်တ္ၜောဲ တရေၚ်ဗဂါဗျိၚ် ဒရိၚ်ဒၟံၚ်နာနာသာ် တၞဟ်ဟ်သာ်တံဂှ်တုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိရ။

“ ယွံမာတလိ လွဳမာန်ကောန်ဒေဝတဴတံဂှ် ဂေါဝ်ဂပ်လစေံလမေံတဴ သီုကဵုအရံၚ်အံၚ်သူ လျးဂဵုလဟဵုတဴဗွဲမလောန် မူကုသဵုကောန်ဒေဝတဴတံဂှ် မကလိဂွံလွဳမာန်မပြဲပြဲတံဂှ်တုန်ရော” ။

“ ယွံတၠညးဇၞးသဒ္ဓါ ကောန်ဒေဝတဴတံဂှ် လ္ၚဵုကဵုဒါန်ပုၚ် လ္ၚဵုကဵုဒါန်ဍာ် လ္ၚဵုတံဂှ်ကဵုဒါ်သၠာဲထဝ်သြန် လ္ၚဵုတံဂှ်ပၠန် ကဵုဒါန်ဇမၠုလက်ဖက်ဂဥုဲသတ် ညးလ္ၚဵုတံပၠန် ကဵုဒါန်သွဗျန်ဇဟန်ဝတ် လ္ၚဵုကဵုဒါန်ဍာ်ယာမယာဂု ၊ ကောန်ဒေဝတဴလ္ၚဵုဒက်ပ္တန်စေတဳ ကောန်ဒေဝတဴလ္ၚဵု ဗဝ်ဗ္တဳသီုကျာ်သီဘာ၊ ကောန်ဒေဝတဴလ္ၚဵု ပဒကာဘာဒကာရုၚ်ဒါန် ဗဝ်သဗာန်တးၚးဍာန်တရဴ၊ ဒေဝတဴလ္ၚဵု ၜှ်ပ္ကဴပူဇဴကျာ် ပူဇဴဓဝ် ပူဇဴသၚ်၊ ကောန်ဒေဝတဴလ္ၚဵုဂှ်မၚ်သဳ၊ ကောန်ဒေဝတဴလ္ၚဵုပခမဳ၊ ဒေဝတဴလ္ၚဵုဥပ္ပကာမိမအ္စာဥပ္ပဇျာဲဂှ် ကောန်ဒေဝတဴတံဂှ် စုတိကလိဂွံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ် ပြာသာဒ်ထဝ် ဒေန်ထဝ် သၞာထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် ကေုာံအဆေဝ်သွဝ်လ္ၚီ ဂွံစသိုၚ်ကျိုၚ်ကျဝ်လီၜန်တ္ၜန်တ္ၜောဲတဴရောၚ်အဴ”မာတလိဂး ။

သီုကဵုလွဳမာန် ကောန်ဒေဝတဴပန်ဒိုဟ်ဒစာံဒိုဟ်အိုဿီုဂှ် မွဲဒမြိပ်ဟေၚ် မာတလိထ္ၜးဗဗဵုသၟိၚ်နေမိရ၊ နူဂှ်အာစိုပ်တၟံသန်ထပ်ပပြဘာန်ထပှ်တန်ဂှ်ရ၊ နူဂှ်အာစိုပ်ဍုၚ်သွဝ်စတုမာရာတ်ရ၊ သၟိၚ်နေမိညာတ်သၟိၚ်ဝၚ်ပန် သီုကဵုမကျိုၚ်ကျဝ်ဂ္ညိဂ္ညာတ်တဴ ညံၚ်ရဴအိန်နာဲသွဝ် သီုကမၠောန်သ္အဳဂၠက် ဗျိၚ်သွဝ်ဗဂါဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ သၟာန်တိုန်မာတလိပၠန်ရ။

“ ယွံမာတလိ ဂှ်ဒေဝတဴမပတၠစရာဲရုပ် သီုကဵုအရံၚ်အံၚ်သူ လျးဂဵုဒဟဵုခၠၚ်ဗစဳတဴ သီုဗြဴအဆေဝ်သွဝ် မတွဳဗဝိုၚ်တ္ၜန်တ္ၜောဲတဴဂၠိုၚ်သန်ဟေၚ် ညးကောန်ဒေဝတဴဂှ်သ္ဂးတုန်ရော” − “ ယွံမရာတ် ညးမဒှ်သၟိၚ်ဝၚ်ပန်ရအဴ” ။

“ ယွံမာတလိ မူဒါန်ကုသဵုမပ္တုဲလဝ်တုဲ မဂွံဒှ်သၟိၚ်ဝၚ်ပန်ဂှ်ရော”

“ ယွံတၠညး − ကာလဒှ်မၞိဟ်တေံဂှ် မဂွံကဵုလဝ်ဒါန်ပစဲပန် မတွံဂး ဒါန်ဘာ ဒါန်သ္ၚာ ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ် ဂဥုဲမသုန်မတ်မတွံဂး ကၠေၚ်သွဟ် ကၠေၚ်ဗဝုတ် ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်သာဲတၚ်လာဲ ဒါန်ဗစဲပန်သာ်ဝွံ ဣတေံကဵုလဝ်ဒါန်တုဲ စုတိကၠုၚ်က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်စတုမရာတ် ဒှ်သၟိၚ်ဝၚ်ပန်ရရောၚ်အဴ” မာတလိဂး ။

၈။ ခဏ်သၟိၚ်နေမိလုပ်သဘၚ်ဒေဝတဴ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ထောံဍုၚ်သွဝ်စတုမရာတ်တုဲ အာစိုပ်ဍုၚ်သွဝ်တာဝတိံရ၊ ပ္ဍဲမလုပ်အာဍုၚ်သွဝ်ဂှ် ညာတ်ပြာသာဒ်ဝေဒယန္တဝ် သီုအရံၚ်အံၚ်သူလျးထဝ် ခၠၚ်ဖမၠာ် ကဏှဗစဳဒၟံၚ်တဴရ၊ တိဂှ်ဒှ်တိထဝ်သက်က်ရ၊ လတူတိထဝ်ဂှ် ဗ္တဳထဝ်ဗၞက်က်က္ၜံၚ်ရ၊ ကွဳမာတလိ သီုချေံသိန္ဓဴလ္ၚီဂှ် ဇက်လုပ်အာဍုၚ်သွဝ် လတူဗ္တဳထဝ်ဖုန်န် ချေံသိန္ဓဴလ္ၚီကွာ်ဇက်အာဗြုန်န်ရ။

ကာလဂှ် ဒေဝတဴတံအလုံဍုၚ်သွဝ် ဇံသဝ်ဝေၚ်ဒုၚ်တၠုၚ် တမ်ညဝ်ပြထာကွဳမာတလိအာစိုပ်ဇြပ်သုဓမ္မာ၊ ဒေတတဴတံပူဇဴသ္ကာဒြပ်ရတ်နာနာသာ်ရ၊ သၟိၚ်အိန်တၠသွဝ် ဇံသဝ်ဝေၚ်ဒုၚ်ပ္တိုန်ဏာလတူသၞာသၠုၚ် အသဝ်သၟိၚ်အိန်တၠသဝ် ပ္ဍဲသၞာမသဝ်ဂှ်တန်ဒၟံၚ်ရ၊ ကာလဂှ် သာ်ဝွံကောန်ဒေဝတဴတံဂးရ။

“ ယွံစက္ကဝဝ်သၟိၚ်ဓဝ်မပြဲ − ပိုဲဍိက်ဒေဝတဴဂမၠိုၚ် စမဳဒၟံၚ်တၠအဲညံၚ်မိမရှာဲအာနူကောန်သ္ဍိုက်ကီု ပိုဲဗှ်သၞာနာဲညးလိုက်ဗာတုဲ ပိုဲဍိက်လ္ၚောဝ်ပ္တီသၟိၚ်အိန် ကဵုစှ်ေဒုၚ်ပတိုန်တၠအဲရောၚ်အဴ” ဒေဝတဴတံဂးရ ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် သၟိၚ်အိန်နာဲညးဒေဝတဴ ပ္တီသၟိၚ်နေမိရ၊ “ ယွံတၠညးမပြဲ − ပ္ဍဲသၞာအဲမပြဲအဂ္ဂတၠညး က္ညတိုန်မံၚ်ညိရအဴ” မိၚ်ပါၚ်သၟိၚ်အိန်မဟီု သီုကဵုသ္ဍိုက်ပဳတိဇဴတုဲ သၟိၚ်နေမိရာဇာ လတူသၞာပ္ကဴ တိုန်ဂ္ဇံတန်တဴဒၟံၚ်ရ။

ပ္ဍဲကာလဂှ် သာ်ဝွံသၟိၚ်အိန်ဂးပၠန်ရ၊ “ ယွံတၠညးဇၞးသဒ္ဓါ − ပ္ဍဲပြာသာဒ်ထဝ် ဝေဒယန္တဝ်အဲမပြဲဂှ် ကေုာံအဆေဝ်သွဝ်စှ်လ္ၚီ ဒေန်ထဝ် သၞာထဝ် ဆုကဝ်လဗဗြိုက် ပိုန်တသိုက်ဒိပ်မပြဲတံဂှ် အဲဇိုန်ကဵုတၠညးရ၊ ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်ဝွံရ” သၟိၚ်အိန်ဂး ။

တၠညးမိၚ်တုဲ သာ်ဝွံဟီုတိုန်ကဵုသၟိၚ်အိန်ပၠန်ရ၊ “ ယွံတၠအဲ − သၟိၚ်အိန်မစၟိန်ပြမာန်လဝ်သွဝ်ၜါတၠအဲမဟီုဂှ် ဒှ်မေတ္တာမၞုံရ၊ တွဵုမရာတ်မကဵုဂှ် တုပ်တဴရဴဂတှ် ရဴဒြပ်ဂလေံရ၊ ဒြပ်ညးဂၠေံနၚ်တုဲ ဗွဲဆမလံကွေံ ဍေံဟွံဂွံတန်တဴ မ္ဒးကလေၚ်ဖျဴကဵုညးတၠဂှ်ပၠန်ရ၊ ညံၚ်သာ်ဂှ်ကီုရ တွဵုမရာတ်သၟိၚ်အိန်ဒှ်တွဵုသီုမေတ္တာရ၊ အဲဇိုန်လဝ်ကဵုတၠအဲရ၊ တၠအဲဟွံကေတ်ရ၊ အဲစှ်ေအာဍုက်လိုက်ဗာတေံတုဲ အဲပ္တုဲကုသဵုကဵုဒါန်တုဲ ကုသဵုဂှ်ဇိုန်ကဵုအဲတုဲ ပိုန်ကုသဵုဂှ် မဒှ်ကြက်မဇိုန်ကဵုအဲရောၚ်၊ တၠအဲသၟိၚ်အိန် မာတ်အဲဟွံကေတ်ဂှ် လ္ပအောန်စိုတ်ကဵုအဲညိ” သၟိၚ်နေမိဂးရ။

ဒေဝတဴတံညးဂမၠိုၚ်ဂွံမိၚ်ကေတ်သၟိၚ်နေမိဟီုသာ်ဏံတုဲ ထိုၚ်သးတဴကၠံၚ်တမ်ညဝ် အလုံဍုၚ်သွဝ်တာဝတိံ ဂမြိၚ်ဒဥလဒုကၠံၚ်တဴ ညံၚ်ရဴအသံဂၞဴမှာသၟိတ်ကီု သြဝ်တြုံအသဝ် သၟိၚ်ဓဝ်ညးမပြဲ လောဘအောန်လောန်တုဲ ဒှ်တြုံပြဲကွေံရအဴ၊ ပိုန်ဒိပ်ပြဲလောန်တဴ မညံၚ်ရဴဍာ်ဂစှ် ၜိုန်သၟိၚ်အိန်ဇိုန်ကဵုဂှ် ဟွံလပှ်ဂိုၚ်ကေတ်လဝ် အံသဝ်လောန် ပြဲလတိုတ် ညံၚ်သုစရိုတ်သၟိၚ်ဓဝ် အိုတ်အလုံဒေဝတဴသွဝ်တံညးဂမၠိုၚ် ဟီုထိုၚ်သးတမ်ညဝ်တဴအိုတ်ရ။

ဣဝွံရတၠပညာတံ သၟိၚ်မေမိတြုံလမောဝ်ကျာ်မပြဲ ဒေပ်လဝ်သုစရိုတ် ထမိက်အသဝ်ပြာသာဒ်ထဝ် ဝေဒယန္တဝ် မတၟိုဟ်တဴနထဝ် ဗြဴအဆေဝ်သွဝ် ပတၠစရာဲရုပ်မလောန် ပိုန်တသိုက်ဒိပ်မပြဲ ၜိုန်သၟိၚ်အိန်ဇိုန်ကဵုတွဵု သီုမေတ္တာကီု ဟွံဂွံဂိုၚ်ကေတ် ဝေတ်စိုတ်ဖအောန်လောဘ ပတၠသုစရိုတ်ထမိက်ကၞောတ်တဲ ဂွံဒှ်ကျာ်ပြာ်သတ်ဟံၚ်ဗစိုပ်ဍုၚ်ဇၞော်နိဗ္ဗာန်ဋ္ဌာန်အမြိုက် ပလိုတ်ဒဒိုက်ရောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ ။

တၠပညာတံတီကေတ်တုဲ ပိုန်ဂလေံဂှ် ဍေံဟွံဗိုန်ဂၠိထဳတိ တွဵုသတ္တံညးဂမၠိုၚ် ဓဝ်ကုသဵုမွဲဂွံပ္တုဲလဝ်တုဲ ပိုန်ကုသဵုမကလိဂွံဂှ် မဗိုန်ဂၠိထဳတိကဵုသတ္တံညးဂမၠိုၚ်ရောၚ်၊ သၟိၚ်နေမိစိုပ်ဍုၚ်သွဝ် ဂွံတန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသၞာမပြဲတုဲ သာ်ဝွံ ဟီုဗှ်ဂၠာဲလဖှ်ဂုန် မာတလိရ ။

“ ယွံတၠအဲသၟိၚ်အိန် − ဂုန်မာတလိဂှ် ပြဲပ္ဍဲအဲလောန်သန် မူဟိုတ်ရော မာတလိစှ်ေဒုၚ်ပ္တိုန်အဲဂှ် ကေတ်ဏာထ္ၜးကဵုဗဵုနရက်အိုဿီုတုဲရ၊ ဗဗဵုနရက်တုဲ ဂၠာဲဗဗဵုလွဳမာန်ကောန်ဒေဝတဴ ဒဵုကဵုစိုပ်ဍုၚ်သွဝ်ပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂုန်မာတလိ ဂၠိုၚ်လောန်ပ္ဍဲအဲရသၟိၚ်အိန်” သၟိၚ်နေမိဂး ။

သၟိၚ်နေမိ ဟီုပၠီုပၠးသၠာံဗဇးကောန်ဒေဝတဴညးသွဝ်တံဂမၠိုၚ်တုဲ ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲဟေၚ် မၞိဟ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်တုဲဟေၚ် သၟိက်ကလေၚ်စှ်ေကၠုၚ်ဍုၚ်မၞိဟ်ပၠန်ရချပ်တုဲ ဟီုပ္တီသၟိၚ်အိန်ရ။

“ ယွံတၠအဲသၟိၚ်အိန် − သၟိက်ကလေၚ်စှ်ေအာဍုၚ်မၞိဟ်တေံပၠန်ရ၊ သၟိက်စှ်ေပ္တုဲကုသဵုကဵုဒါန် ဂွံတရံၚ်လဍုဟ်ပါရမဳညိပၠန်ရ” သၟိၚ်နေမိဂး ။

သၟိၚ်အိန်နာဲညးဒေဝတဴမိၚ်တုဲ ဟီုပၟိၚ်ကောန်ဒေဝတဴတံညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ဒေဝတဴသွဝ်တံဂွံမိၚ်တုဲ စိုတ်လီုတုဲ ယာံဖဳဒွါတဴအိုတ်ရ။

“ ယွံစက္ကဝဝ်သၟိၚ်ဓဝ်မပြဲ − ကၠုၚ်ထ္ၜးဇကုကဵုပိုဲညိတုဲ ထောံကၠေံပိုဲဍိက်ပၠန်ရဟာအဴ၊ တၠညးစဍးအာကၠေံနူပိုဲတုဲ မူရဴကာလမွဲ ပိုဲဍိက်သ္ဂောံညာတ်တၠညးပၠန်ရောအဴ၊ ကြဳဇှ်တၠညး ဖ္အောဝ်လဴကဵုပ္တုဲလဝ်ကုသဵုတုဲ ပိုဲဍိက်ကၠုၚ်စိုပ်ဍုၚ်သွဝ် စသိုၚ်ပိုန်ဒိပ်ရောၚ်အဴ၊ မူရဴကာလမွဲ ဂွံခၠေဝ်ဂုန်တၠညးအိုတ်မာန်ရောအဴ” ဂးတုဲ ကောန်ဒေဝတဴတံယာံတဴဒြီုဒြီု အလုံဍုၚ်သွဝ်တာဝတိံ ဒဥလဒုတမ်ညဝ်တဴ အလုံဍုၚ်သွဝ်ဂှ်အိုတ်ရ။

၉။ ခဏ်သၟိၚ်နေမိ စှ်ေကၠုၚ်နူဍုၚ်သွဝ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၟိၚ်နေမိဟီုသၠာံဗဇးဝေတ်ဗ္တောန်ကၠေံကောန်ဒေဝတဴတံညးဂမၠိုၚ်တုဲ ပ္တီသၟိၚ်ပၠန်ရ၊ သၟိၚ်အိန်ကော်မာတလိတုဲ မာတလိကေတ်နၚ်ကွဳ ဗဂန်ကေတ်ချေံသိန္ဓဴ မွဲမွဲပမးသိန်လှာတုဲ ပ္ဍိုက်စုတ်သၟိၚ်နေမိတုဲ ဇက်စှ်ေကၠုၚ်ဍုၚ်မၞိဟ်ဝွံရ။

သၟိၚ်နေမိစိုပ်နန်တုဲဂးမာ အိုတ်မှာဇန်ဂမၠိုၚ် မိပ်စိုတ်ဒွါသၟာန်သၟုက်တဴအိုတ်ရ၊ “ ယွံကျာ်ဂမျိုၚ် ပၞာၚ်တိုၚ်လောကသၟိၚ်အိန် နာဲဒေဝတဴသၟိၚ်တၠဝေဒယန္တဝ် အိုတ်သီုဒေဝတဴသွဝ်တံဂှ် ပသိက်ဒှ်ညိရောအဴ၊ လွဳမာန်ဒေဝတဴတံဂှ် ပသာ်တၟေၚ်တၟဟ် ဟီုတွံကဵုပိုဲဍိက်ဂွံမိၚ်ညိအဴ” ။

“ ယွံမၞးတံ ပရိုၚ်လွဳမာန် ပိုန်ဟာန်ညးသွဝ်တံဂှ် တဝဵုကဝ်ဟေၚ် ဟီုရိုဟ်ရေၚ်ကဵုမၞးတံဟွံအိုတ်ရ၊ ဆဗွဲခမၞန်ဂှ်အဲဟီုတွံကဵုမၞးတံရ၊ ပြာသာဒ်ညးဂှ် ပြာသာဒ်ဆုဒုန်ဟွံသေၚ် ပြာသာဒ်ဂှ် ထဝ်သက်က်ရောၚ်၊ ဒေန်ထဝ်သၞာထဝ်တံဂှ်လေဝ် ထဝ်သက်က်ရောၚ်၊ တိဂှ်ဒှ်တိထဝ်သက်က်ရ၊ ဗတဳထဝ်ဗနက်က္ၜံၚ်ရ၊ သရီုလက်ကၠိုက် ဂဗိုက်တိဟွံမွဲသက်က်ြရ” ။

“ ထမှာဲထဝ် က္ဍိုပ်မၞိက် ပုၚ်ဒိပ် ဟွံဒဂၠာဲအမာဲကဖျုန်ရ၊ သၟိက်ဂွံစဖျိုတ်ဖျး ရိၚ်ကတၚ် က္ဍာတ်ကြောံတံဂှ် ပရေၚ်စိုတ်ဒှ်ဂှ် ရှ်ဒိပ်ဂှ်က္တဵုဒှ်အာအိုတ်ရ၊ ဂၠိက်ယာတ်ထဝ်သြန် လစိန်သီုလကံက်ဒြၚ်ဗော် လၜက်သၞေက်ထဝ် ပ္ကဴထဝ်တံဂှ် ဂိုၚ်ၜှ်ပလှ်ကေတ် ပ္ဍဲဆုကဝ်လဗဗြိုက်တံဂှ်တုဲ ဂွံကျိုၚ်ကျဝ်တဴအိုတ်ရ” ။

“ တွိၚ်တွိုက်လှ်ေဒယှ်ေ သဘၚ်မကမွဲပြကာ ဟတီကဵုဗၞတ်တွဵု ဟီုရိုဟ်ရေၚ်ဟွံမာန်ရ၊ မ္ဒးဂွိၚ်ကဵုဒဒိုက်ဟွံမွဲရ၊ တသိုက်သက်က်ဟေၚ် ဂွံစသိုၚ်တဴရ၊ ပရိုၚ်ဍုၚ်သွဝ်ဂှ် ဗၞတ်မွဲအယုက်အဲဝွံဂှ် အဲဟီုကဵုမၞးတံ တီအိုတ်ဟွံမာန်ရ” ။

“ ယာံရမၞးတံဂွံစိုပ်ဍုၚ်သွဝ်ရ၊ သရာံပါပ် မှတ်စှ်ေဝေၚ်ညိ၊ ဒါန်သဳလ ဘာဝနာဂှ် မၞးတံမှတ်ပတုဲအာလၟိုန်လၟိုန်ညိ၊ တုဲမၞးတံဂွံစိုပ်သွဝ်ရ” ။

“ ယာံရမၞးတံဟွံပတုဲကုသဵုတုဲ မၞးတံမ္ဒးတ္ၜိၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသရာံပါပ်မ္ဂး မ္ဒးစှ်ေစိန်ဂၠက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲနရက်တေံဂှ် မၞးတံဂွံစိုပ်သွဝ်ဟွံမာန်ရ” ။

မှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ် မိၚ်ဒလောံဗ္တောန်သၟိၚ်နေမိတုဲ တၟံဇန်တံသီုဖအိုတ် မ္ၚုဟ်ဓဝ်သဒ္ဓါတုဲ ပတုဲဒါန်ဒဂိုန်သဳ ပၟဝ်ဘာဝနာအိုတ်အာလုံဍုၚ်ဂှ်တုဲ မွဲဗၞတ်အယုက်ဂှ် တန်ဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲလ္အိတ်အယုက်ဂှ် စုတိတိုန်စိုပ်ဍုၚ်သွဝ်ဖ္အိုတ်ရ။

၁၀။ ခဏ်သၟိၚ်နေမိတိတ်ဂြိုပ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၟိၚ်နေမိ ပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂုန်အသဝ်မပြဲတုဲ ပ္ဍဲဒေါဝ်ဗနဳကျာ်သြဳဗွဝ်ပိုန် စသိုၚ်တဴတသိုက်မပြဲပြဲ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပိုန်ဟာန်ယဿပတ် ဘောဂဂှ်တုဲ ကြဴတဲပၠန် ညန်ကၠုၚ် ကာလဂှ် ညာတ်သော်သ္ကံအာ ခါမညာတ်စုတ် ကလုတ် သၟိၚ်ယီုတုဲ သာ်ဝွဴချပ်ရ၊ နူကလုတ်သၟိၚ်ယီုကၠုၚ်စိုပ်အဲတုဲ အဲသ္ဒးဒှ်ဂၠုသၟိၚ်ယီု မွဲတ္ၚဲမဆောတ်အာ ဟွံမွဲရသွံ၊ ချပ်ဗစာရဏာ ဂွံသံဝေဂတုဲ တိတ်ပခမဳဣသိ ပ္ကီုလွဳတုဲ လှိၚ်တဴပ္ဍဲဇျာန်အဘိညာန်ရ။

လုကဴဒစာံစှော်လ္ၚဵုကဵုပန်လ္ၚီသၞာံဂှ် ဒှ်ခမဳ ဂွံဇျာန်တွာ်ဍာန်အကာသ သီုကဵုဇျာန်ဟဂွံလီု စုတိတိုန်စိုပ်ဍုၚ်ဗြီုရ၊ လျးဗြီုတံဂှ် ဆဗၞတ်လပုဟ်တဲမွဲမွဲဂှ် စှ်လ္ၚီ လောကဓါတ်ဟေၚ် မယးတၟးအာဟေၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ နူပိုန်သွဝ် ပိုန်ဗြီုပြဲကၠံဆ လ္ၚီဆဟေၚ် သာ်ဝွံ ပရေၚ်ဇာတ်သၟိၚ်နေမိရ။

၁၁။ ခဏ်သၟဟ်ဇာတ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

တဳလမၞုံပိုန်ကျာ်တြဲ မစိုန်ဒှ်တဴ သၟိၚ်ဓဝ်မွဲ မပြဲလောန်ဂှ် သုတ်ဇာတ်သၟိၚ်နေမိ တွံပၟိၚ်ကဵုခမဳတံညးဂမၠိုၚ်တုဲ သၟဟ်ပကောံဇာတ်အတိက်တေံပၠန်ရ။

ဘိက္ခဝေ ၊ ယွံခမဳတံ −−− သၟိၚ်အိန်အတိက်တေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ်ထေအနုရုဒ္ဓ ကွးအဲလၟုဟ်ဝွံရ၊ မာတလိဂှ် ကၠုၚ်ဒှ်အနန်လၟုဟ်ဝွံရ၊ တၞောဝ်သၟိၚ်ဒစာံစှော်လ္ၚီကဵုပန်လ္ၚီ ဆက်ကၠုၚ်နူမဂ္ဃဒေဝတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ်ဗော်သွးကွးအဲ ခမဳ အရဳယျသၚ်ဂမၠိုၚ် လၟုဟ်ဝွံရ၊ သၟိၚ်နေမိ မစှ်ေဗဵုနရက် တိုန်စိုပ်ဍုၚ်သွဝ်ဂျိုၚ်ၚ် မတုဲတေံဂှ် အဟံဨဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကၠုၚ်ဒှ်အဲကျာ်လၟုဟ်ဝွံရ မိဂ္ဂး ။

ဇာတ်နေမိ တုဲဆဝွံရ။

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

https://drive.google.com/file/d/1IKXu5WQB2jxCF7kYvMgX3VXTMLP5fRGN/view?usp=sharing

ပြကိုဟ်ဇာတ်စှ် ကျာ်ဇၞော်အဇွောံ