ဖြပထုံ၊ လိက်တၟအ်

လိက်တၟအ်ဖြပထုံ
ကိရိယာ	တၟအ်
မချူလဝ်	နကဵုဘာသာမန်
မခၞံဗဒှ်လဝ်	အေဒဳ ၆ ဗွဝ်ကၠံ
ဒၞာဲ	ပ္ဍဲတိုက်ထ္ၜး ကျာ်ဖြပထုံ၊ ဍုင်သေံ
ပရူပရာ	စၟတ်သမ္တီ ဒါန်ဘာ
Lockerbie

ဗီုကျာ်စေတဳဖြပထုံ

လိက်တၟအ်ဖြပထုံ (အၚ်္ဂလိက်: Phra Pathom Mon inscription)ဝွံ ဒှ်လိက်မန် နူခေတ် အေဒဳ (၆) ဗွဝ်ကၠံ မဒှ်လိက်တြေံတြဟ် ပ္ဍဲအာရှရးအဂၞဲဂှ်ရ လိက်တၟအ်ဝွံ သွက်ဝင်ဒေသကီု သီုကဵုဝင်ဂကူမန်၊ ဝင်လိက်မန်ဂှ် ဒှ်လိက်တၟအ် ကိစ္စဇၞော်မွဲရ၊၊

ဒၞာဲမကလိဂွံ

လိက်တၟအ်ဖြပထုံဝွံ နူတမ်ဝါဒတေအ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲဒၞာဲ အရှာံဘာလကျာ်တြေံ ဗဒါဲကျာ်ဖြပထုံ ပ္ဍဲဍုင်နခန်ပထုံ (Wat Pho Rang, Mueang District, Nakhon Pathom Province) ဂှ်ရ၊၊ လိက်ဂှ် လၟုဟ် ညးထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲတိုက်ထ္ၜးပျး ကျာ်ဖြပထုံ တုဲ လိက်တၟအ်ဖြပထုံ ညးမကော်ခဴစရ၊၊

ပရူလိက်တၟအ်

လိက်တၟအ်ဝွံ မဂွံဆဵုကေတ် အတိုင်မွဲခတှ်ေဟွံသေင်၊ မဂွံဆဵုကေတ် မွဲကရေက် မၞုံစ အနာံ 37.7 cm သမၠုင် 31 cm ရ၊၊ လိက်ဂှ် ချူလဝ် သီုၜါလပါ်တုဲ မွဲကရေက် ကဵုမွဲကရေက်ဂှ် က္ဍိုပ်ကဵုဍုတ် ဂတးဒၟံင်ရေင်သကအ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လိက်ဝွံ နူမချူတေအ် ရန်တၟအ် ဂွံမဂွံပစူစွံ သွက်ညးမအာကၠုင်တအ် ဂွံဗှ်ဟွံသေင်၊ ဒှ်လိက် မတိုပ်စွံလဝ် သၟဝ်ပ္ဍဲဒၞာဲ ရိုဟ်ကၞက်ဘာ ဒှ်မာန်ရ၊၊ လိက်ဂှ် ၜိုန်ရ မဟွံဂွံဆဵု သီုဖအိုတ်ကီုလေဝ် ဒဒှ်ရ မချူလဝ် ပရူ ညးမကဵုလဝ်ဒါန်တိ ကေုာံ ကပေါတ်တၞဟ် ကုဘာဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ၊၊

လိက်တၟအ်ဝွံ Dr. Charles Otto Blagden, M.A., D.Litt. (1864-1948) ဒှ်မၞိဟ် မဗၟံက် အဓိပ္ပါယ်ကၠာအိုတ်ရ၊၊ စတမ်နူ ညး ဗၟံက်အဓိပ္ပါယ် လိက်ဏအ်တုဲဂှ် ဒဒှ်ရ ဍုင်ဒွါရဝတဳဏအ်ဂှ် မွဲအခိင်တေအ် ဒှ်လဝ် ဍုင်ဂကူမန်ရောင်ဂှ် နကဵုသက်သဳခိုင်င် မဂွံဒုင်စၟတ်သမ္တီကၠုင် ပ္ဍဲဂၠးတိရ၊၊

လိက်တၟအ်

လိက်တၟအ်မန် ဖြပထုံ

နကဵုအက္ခရ်မန်ခေတ်လၟုဟ်

(က)

(၁) ဒုံပေါဟ်စွသ်
(၂) မောယ်ဒ္နောဝ်
(၃) ဟာင် က္လမ်တိ ဍေယ်
(၄) ရ် အသြင် ကျာက်ဝိဟာရ်

(ခ)

(၁) လံဥရ် သြည်
(၂) ဒေါင် ၜါရ် ၊၊ အဝေါအ်
(၃) ရ် တံဗြာဝ် ဝိဟာရ်

နကဵုအဓိပ္ပါယ်ခေတ်လၟဟ်

(၁) ထပှ်စှ်ော
(၂) မွဲဒ္ၚောဝ် (ဂၠဴ ဟွံသေင်မ္ဂး ပြေင် မွဲဒ္ၚောဝ်)
(၃) ဟာင်ကၠံ တိပ္ဍဲ (ဟာင်ကၠံ၊ ဟာင် ဂှ်ဟွံတီအဓိပ္ပါယ်၊၊ တိပ္ဍဲ တုဲဂတဂှ် ဒးဒှ် ယၟုမွဲမွဲမာန်)
(၄) အသြင် ကျာ်ဝိဟာရ/ဘာ (အသြင် ဂှ် ဒှ်အရှာံမာန်တုဲ အရှာံကျာ်ဘာ မဂွံအဓိပ္ပါယ်မာန်ရ)

(ခ)

(၁) လံဥရ် သြန် (လံဥရ် ဂှ် ဟွံတီအဓိပ္ပါယ် သြည် ဂှ် ဒှ်သြန်တုဲ လံဥရ်သြန် ဂှ် ထၟာဲကဴသြန် ဗီုဏအ် မဂွံအဓိပ္ပါယ်)
(၂) ဒေါင် ၜါ၊၊ ဣဝွံ (ဒေါင် ဂှ် ဟွံတီ အဓိပ္ပါယ်၊၊ ပိုဒ်ဒ ၊၊ အိုတ်ဒၞာဲဏအ်တုဲ ပရူဂတဂှ် အိုတ်ဒၞာဲဏအ်တုဲ မစပရူတၟိ၊၊ ဂတ ဣဝွံ ဂှ် ယၟုမၞိဟ်တၠဒါန်မွဲပၠန် မကၠုင်မာန်ရ၊၊
(၃) တံသတ်ဗြဴ ဝိဟာရ/ဘာ၊၊

လိက်မန်ခေတ်တၟိ

ပ္ဍဲအရှာံကျာ်ဖြပထုံဂှ် ကျာ်ဂဥပ် မဒှ်ဒၞာဲ မစွံခၞိင် (Bell chapel) သီုဖအိုတ် ၂၄ မရ၊၊ ပၞောဝ် ၂၄ မဂှ် ၁၉ မဂှ် နွံကဵုတၟအ်ဂတှ်ေ မချူလဝ် လိက်မန်တုဲ သၟေဟ်တအ်ဂှ် ချူလဝ် နကဵုဘာသာသေံရ၊၊ ပ္ဍဲ ၁၉ ဂတှ်ေဂှ် သီုဖအိုတ် ချူလဝ် လိက် ၃ ပရူရ၊၊ ၅ ဂတှ်ေဂှ် မွဲပရူ၊ ၆ ဂတှ်ေဂှ် မွဲပရူ၊ ၈ ဂတှ်ေဂှ် မွဲပရူရ၊၊

လိက်နူ (၅) ဂတှ်ေ

ဣဓာပိကဒါယမာနာယ ပူဇာယအနုမောဒိတုံ
ဗုဒ္ဓာနုသ္သတိတေသံဿ ဘဝိသ္သတိမဟတ္ထိကာ
ယြဴပူဂဵုမွဲ သီုကဵုဒွါပိ ပတုဲလဝ် ကုသဵုမွဲမွဲ ပ္ဍဲသၞာတၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲတုဲ ပွမဂွံဗှ်ဗၞုဟ် ဓဝ်ကုသဵု
ပူဇဴသ္ကာဇကု မပတုဲလဝ်ဂှ် အိုဟ်တၟိုဟ်ကေတ်တုဲ ဒတုဲမြမဝ် မက် ဖဵု သွဝ် နဳဗာန် သ္ဒဟ်ကဵုပူဂဵုဂှ်ရောင်မိဂ္ဂး၊၊

လိက်နူ (၆) ဂတှ်ေ

ယထဳမိနာဥရတ္ဃသေမိ ဒေဝေစမနုဇေပိစ
ခဏေနမနသိကာတုံ ဣမံဗုဒ္ဓသ္သစေတိယံ
ရမ္သာင်ဏံ သကော်ပၟိင် ဒေဝတဴ သီုမနုသ္သ ဟိုန်ဂကောံဒၟံင်မသိုက် ကဵုနွံစိုတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကျာ်ဂဥပ်ဏံရ
ဒှ်ဓမံင် လ္ၚောဝ် သၟာန်သၟုက် ဗုဒ္ဓတလကၞတ်ဓဝ်

လိက်နူ(၈)ဂတှ်ေ

တံသေဗုဒ္ဓဘဂဝန္တံ ဣဓာပိထိတစေတိယံ
ဃဏ္ဍိသဒ္ဒေနပူဇေမှိ ကတညှိသာတ္ထကေနသေ
နဗြုခၞိင် အဲဍိက်ပူဇဴလဝ် စေတဳ ပ္ဍဲသာသၞာ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲတုဲ ဗွဲစၟတ်ကွေံ ဒတုဲမြမောဝ် မက်ဖဵုပ္ဍဲသွဝ် နဳဗာန်မွဲစိ သဒဟ် ကဵုအဲဍိက်ညိဟာ၊၊

ဗီုရုပ်လိက်ခေတ်တၟိဂမၠိုင်

• 
  နဗြုခၞိင် အဲဍိက်ပူဇဴလဝ် စေတဳ ပ္ဍဲသာသၞာ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲတုဲ ဗွဲစၟတ်ကွေံ ဒတုဲမြမောဝ် မက်ဖဵုပ္ဍဲသွဝ် နဳဗာန်မွဲစိ သဒဟ် ကဵုအဲဍိက်ညိဟာ၊
• 
  ယြဴပူဂဵုမွဲ သီုကဵုဒွါပိ ပတုဲလဝ် ကုသဵုမွဲမွဲ ပ္ဍဲသၞာတၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲတုဲ ပွမဂွံဗှ်ဗၞုဟ် ဓဝ်ကုသဵု ပူဇဴသ္ကာဇကု မပတုဲလဝ်ဂှ် အိုဟ်တၟိုဟ်ကေတ်တုဲ ဒတုဲမြမဝ် မက် ဖဵု သွဝ် နဳဗာန် သ္ဒဟ်ကဵုပူဂဵုဂှ်ရောင်မိဂ္ဂး၊၊
• 
  ရမ္သာင်ဏံ သကော်ပၟိင် ဒေဝတဴ သီုမနုသ္သ ဟိုန်ဂကောံဒၟံင်မသိုက် ကဵုနွံစိုတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကျာ်ဂဥပ်ဏံရ ဒှ်ဓမံင် လ္ၚောဝ် သၟာန်သၟုက် ဗုဒ္ဓတလကၞတ်ဓဝ်
• 
  ဗီုစမြိုင် မၞုံပ္ဍဲအရှာံကျာ်ဖြပထုံ သီုကဵုကျာ်ဂဥပ်